واکاوی وضعیت‌های دیپلماسی و واکنش‌های عملی ایران در مورد امارت اسلامی افغانستان بر اساس حقوق ملّی و بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، حقوق بین الملل، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 دانشیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران - ایران

3 دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران - ایران

10.22034/law.2023.2014035.1264

چکیده

در این نوشتار تلاش بر این است، با امعان‌نظر به درگیری‌های اخیر نظامی میان ایران و گروه موسوم به طالبان که پس از قدرت‌گرفتن در افغانستان با هزیمت دولت اشرف غنی در مقابلشان تشکیل حکومت داده و خود را با عنوانهیئتامارت اسلامی افغانستان» معرفی می‌نمایند، ضمن بررسی جزیی پیشینه ارتباطات‌سیاسی این دو کشور پیش‌و پس از شکل‌گیری قدرت سیاسی- نظامی جدید در آن کشور به‌ویژه در حوزه‌های امنیتی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به‌ویژه با واکاوی شرایط سیاسی و نظامی موجود، همین‌طور تجربۀ رفتارهای ایدئولوژیکی، سیاسی و نظامی این گروه، با فرض گرفتن دو حالت اتّخاذ تدابیر سخت‌افزاری نظامی علیه تجاوزهای مرزی آنها به وسیله جمهوری اسلامی ایران و یا به‌کارگیری برخی شیوه‌های نرم دیپلماسی از جمله اتخاذ برخی سیاست‌های اقتصادی علیه آن گروه که در برگیرنده تحریم‌های سفت‌وسخت اقتصادی نیز می‌شود، با واکاوی موضوع و انجام تحقیقات کتابخانه‌ای، به تأثیرات مثبت و منفی هر یک از دو موضوع پرداخته و مطلوب‌ترین گزینه را از میان آن دو مشخّص نماییم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of diplomatic situations an practical reactions of Iran regarding the Islamic Emirate of Afghanistan, based on national and international law

نویسندگان [English]

  • Javad Ranjbarzadeh 1
  • Askar Jalalian 2
  • Khodadad Khodadadi Dashtaki 2
  • Abdul Rasool Kaveh Fard 3
1 A.M, International Law, Payam Noor University-Tehran, Iran
2 Associate Professor of Department of Law, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 PhD student, Faculty of Law and Political Sciences, Islamic Azad University, Tehran - Iran
چکیده [English]

The aim of this paper was to investigate the recent military conflicts between Iran and the group known as the Taliban, who after gaining power in Afghanistan with the defeat of Ashraf Ghani's government (As the official and legal government of Afghanistan), formed a government against them and introduced themselves under the title of the Islamic Emirate of Afghanistan. In addition a brief review of the records of political relations between these two countries before and after the formation of the new political-military power there, especially in the security, social, cultural and economic fields, as well as analyzing the existing political and military conditions and the experience of ideological, political and the military of this group, assuming two cases of adopting hard military measures against their border aggression by the Islamic Republic of Iran or using some soft diplomacy methods including adopting some economic policies against that group which includes rigid economic sanctions, it will have positive and negative effects.
Let's discuss each of the two issues and determine the most desirable option among them. If, during the existence of the legal government in that country and considering the relations they had with the western countries, especially the United States, access to the foreign exchange market of Herat, Kabul, etc., to provide the currency needed by Iran, opening the borders and establishing commercial relations with Afghans could have been to some extent to untie the knot and provide a part of the country's needed foreign currency, but today, such a benefit is no longer conceivable for Iran, and perhaps the only damage of this action is the consequence of the stagnation of the local economy in the border points and crossings in the east of the country, which due to the existence of alternative jobs in the country And the fact that the economic sanctions of countries against each other are never permanent, it can be compensated for the Islamic Republic even in these sanctions conditions, considering that they are not large in size and extent. Since the Islamic Emirate currently does not have the conditions of an official government from the international point of view, with which other governments and large transnational and multinational companies can have useful economic cooperation, for the Taliban leaders, the loss of financial-commercial relations with Iran and the closing of Iran's borders It will be very expensive for the needs of that country, as they are willing, in order to establish trade relations and meet the needs of the Afghan people, they will engage in useful and constructive political-economic cooperation with Iran.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Diplomacy
  • Territory Security
  • International Law
  • Taliban
  • Islamic Emirate of Afghanistan
اسلامی، روح‌الله؛ سرحدی، رضا، و فیضی، مهدی (۱۳۹۸). راهبردهای دیپلماسی تأمین حقابة رودخانه هیرمند. فصلنامه راهبردهای سیاست. 8(30)، ۷۱-۱۰۳
آراسته، ابوالفضل؛ کهزاره، یاسر؛ صلاح، مهدی، و‌هاشمی باغی، زینب (۱۴۰۲). طراحی الگوی مطلوب مدیریت اتباع افغانستانی در استان سیستان و بلوچستان با رویکرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. پژوهش‌های راهبردی سیاست، 12(44)، ۲۶۹-۳۰۴.
آقاجاری، محمدجواد و کریمی، مرتضی (۱۳۹۴). نقش بازیگران منطقه‌ای در فرایند دولت‌سازی افغانستان در دوران طالبان و پسا طالبان. مطالعات بین‌المللی (پژوهش‌های روابط بین‌الملل)، 8(30)، ۵۷-۱۰۴.
بی‌باک، شهرام (۱۳۹۸). جغرافیای تاریخی خراسان در ادوار تاریخ. شباک، 5(51)، ۷۷-۸۴
بینش، محمدوحید؛ انصاری، فاروق، و خلوصی، محمدحسین (۱۳۹۰). شیعیان افغانستان؛ روابط، جایگاه و جریانات. تهران: مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور
ثقفی عامری، ناصر (۱۳۷۰). سازمان ملل متحد مسئولیت حفظ صلح و امنیت بین‌الملل. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
حمیدی، سمیه و یوسف زهی، ناصر (۱۳۹۴). ایران و مسئله هرات و قندهار در دورۀ قاجار (طی سال‌های ۱۷۹۴ – 1856 م). فصلنامه تاریخ روابط خارجی، 16(64)، 73-97
حیدری، حسین، ستاره، جلال، کیانی، جواد و اصانلو، علی(1398). تأثیر رودخانه هیرمند و فراه رود بر امنیت اقتصادی منطقه مرزی نهبندان. فصلنامه علوم و فنون مرزی. 8(4)، 23-39.
خسروآبادی، مریم و کریمی الوار، کیوان (۱۳۹۵). تأثیر دوگانه ورود اسلام به خراسان بزرگ از منظر تمدن ایرانی. فصلنامه خراسان بزرگ، 7(24)، ۲۹-۴۲
رحمانی، منصور (1394). دیپلماسی عمومی و سیاست خارجی. فصلنامۀ مطالعات راهبردی جهانی شدن، 6(15)، 63-86
رنجبرزاده، جواد (۱۳۹۹). اینکوترمز در حقوق تجارت بین‌الملل. فصلنامه علمی - حقوقی قانون‌یار، 4(15)، ۵۱-۷۲
سینایی، وحید و جمالی، جواد (۱۳۹۷). دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در افغانستان و مدیریت اختلافات آبی دو کشور (با کاربست رویکرد اقتصادِ نهادگرا). فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(28).
شیخ غفوری‌فرد،‌هادی و ببری گنبد، سکینه (۱۳۹۹). تبیین چگونگی غیرامنیتی‌سازی روابط ایران و افغانستان سال‌های (۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹). فصلنامه مطالعات بنیادین و کاربردی جهان اسلام. 2(4)، ۲۵-۴۹
صدر، جواد (۱۳۹۲). حقوق دیپلماتیک و کنسول. تهران: مؤسسۀ انتشارات دانشگاه تهران، چاپ سیزدهم.
ضیایی بیگدلی، محمدرضا (۱۳۹۸). حقوق بین‌الملل عمومی. تهران: گنج دانش، چاپ شصت‌وپنجم.
ضیائی بیگدلی، محمدرضا (۱۳۹۹). حقوق معاهدات بین‌المللی. تهران: گنج دانش، چاپ هفتم.
طنین، ظاهر (۱۳۹۰). افغانستان در قرن بیستم ۱۹۰۰-۱۹۹۶. تهران: محمدابراهیم شریعتی افغانستانی (ناشر)، چاپ سوم.
عزیزی، ستار (۱۴۰۰). شناسایی امارت اسلامی افغانستان (طالبان) از منظر حقوق بین‌الملل. فصلنامه مطالعات بین‌الملل. 18(2(70))، ۷-۲۲.
عسکری کرمانی، حامد و صفا، آرش (۱۴۰۱). پیامدهای ظهور دوباره طالبان برای دیپلماسی اقتصادی ایران در افغانستان. فصلنامه علمی رهیافت‌های سیاسی و بین‌الملل، 14(1)، ۹۷-۱۲۱
Doi:10.29252/piaj.2022.226471.1228
عنابی، علیرضا (۱۳۹۱). هیئت اصول حاکم بر رودخانه‌های بین‌المللی با تأکید بر موقعیت حقوقی هیرمند. همایش ملی حقوق بین‌الملل در آینه علوم روز، جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی، دوره ۱.
فرزانه پور، حسین و یوسف زهی، ناصر (۱۳۹۶). تأملی انتقادی به چالش‌های امنیتی روابط اقتصادی ایران و افغانستان (۲۰۱۷-2001م). دوفصلنامه سیاست و روابط بین‌الملل.1(2)، ۱۶۷ -۱۹۲
میرعباسی، سید باقر و صیقلایی، زینب (۱۳۹۸). تجزیه‌پذیری و صور نوین کشورهای تازه‌تأسیس از منظر واحدهای جغرافیایی - سیاسی در عرصۀ نظام حقوقی بین‌الملل. فصلنامه نگرش‌های نوین در جغرافیای انسانی. 12(1)، ۴۷۷-۴۹۳.
والدهایم، کورت (1374). کاخ شیشه‌ای سیاست. ترجمه: عبدالرحمان صدریه (۱۳۷۴). تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ چهارم.

منابع اینترنتی

اکو ایران (1401). روند تجاری ایران و افغانستان. اکو ایران (تارنمای تصویر اقتصاد ایران). قابل‌دسترس در: https://www.ecoiran.com/fa/tiny/news-12437 [بازیابی شده در ۱8 خرداد ۱۴۰۲].
امیر عبداللهیان (1402). هیئت حاکمه فعلی افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسیم. خبرگزاری ایرنا. قابل‌دسترس در:https://irna.ir/xjMxJq [بازیابی شده در ۱۳ خرداد ۱۴۰۲]
تارنمای مرکز اسناد انقلاب اسلامی (1398). گزارش سرنوشت شهید محمود صارمی و ۱۰ دیپلمات جمهوری اسلامی ایران در افغانستان. تارنمای مرکز اسناد انقلاب اسلامی. قابل‌دسترس در: https://irdc.ir/fa/news/5100 [بازیابی شده در ۱۳ خرداد ۱۴۰۲].
خبرآنلاین (1398). چرا ایران از حمله به افغانستان در دوره دولت اصلاحات منصرف شد؟/ چند روایت از طرح فرمانده وقت سپاه برای حمله به هرات. خبرگزاری تحلیلی ایران (خبر آنلاین). قابل‌دسترس در: https://www.khabaronline.ir/news/1284825 [بازیابی شده در ۱۳ خرداد ۱۴۰۲].
خبرگزاری ایرنا (1401). بیانیه طالبان درباره ادامه فعالیت سفارت افغانستان در تهران. خبرگزاری ایرنا. قابل‌دسترس در:https://irna.ir/xjLRmp [بازیابی شده در 13 خرداد 1402].
خبرگزاری فارس (1401). مرزبان ایرانی بازداشت شده توسط طالبان آزاد شد. خبرگزاری فارس. قابل‌دسترس در: https://www.farsnews.ir/af/news/14011208000859 [بازیابی شده در ۱۳ خرداد ۱۴۰۲].
روحانی، واجد (۱۴۰۲). صادرات ایران به افغانستان در دوران طالبان کاهش یافت. خبرگزاری ایندیپندنت فارسی. قابل‌دسترس در:
https://www.independentpersian.com/node/323766 [بازیابی شده در ۱8 خرداد ۱۴۰۲].