تبیین قرارداد صرفه جویی، ماهیّت و آثار آن بر اساس منابع فقهی و حقوقی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران

10.22034/law.2023.1995663.1227

چکیده

امروزه اشخاص به واسطۀ هزینۀ بالای خدمات اجتماعی، همواره به دنبال کاهش این هزینه‌ها هستند. یکی از راههای کاهش این هزینه‌ها توافق دو یا چند شخص به‌منظور استفادۀ مشترک از یک کالا یا خدمت است. درمنابع حقوق ‌ایران ماهیت این ‌رابطه و آثار آن تبیین ‌نشده است، این درحالی است که این‌شیوه روزانه مورداستفاده بسیاری‌از مردم قرار می‌گیرد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر تبیین توافق راجع به استفادۀ مشترک به قصد کاهش هزینه خدمات، رابطۀ طرفین این توافق و آثار آن بود. بر اساس نتایج به دست آمده مشخص شد توافق دو یا چند نفر به منظور استفادۀ مشترک از یک کالا یا خدمت به‌منظور کاهش هزینه درصورتی‌که دارای شرایط و ارکان عقد باشد، نوعی قرارداد الزام‌آور است که می‌توان نام آن را «عقد صرفه‌جویی در مصرف» گذاشت. طرفین آن ملزم‌به آثار ناشی از آن بوده و درصورت استنکاف از ایفای تعهدات امکان الزام آنها و یا جبران ‌خسارت وجوددارد. درصورتی ‌که کالا یا خدمت ‌موضوع صرفه‌جویی تلف بشود، شرایطی‌که طرفین به ‌آن واسطه قرارداد منعقد نموده‌اند تغییر کند یا مدّت قرارداد منقضی بشود قرارداد صرفه جویی منحل می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Exposition of the Saving Contract: Its Nature and Effects Based on Jurisprudential and Legal Sources

نویسنده [English]

  • Rasoul Ahmadi Far
Assistant Professor of Department of Law, Faculty of Literature and Humanities, Malayer University, Malayer, Iran
چکیده [English]

Based on the results obtained, it is found that the agreement of two or more people for the purpose of joint use of a product or service in order to reduce cost, if it partakes of the conditions and elements of a contract, is a type of binding contract, which may be labelled as "a contract regarding saving on consumption. The parties are bound to the effects resulting from the contract, and in case of failure to fulfill their obligations, it is possible to oblige the parties to carry out these obligations or to compensate for damages. The savings contract will be terminated in case the goods or services subject to savings are lost, the conditions under which the parties concluded the contract change, or the term of contract expires. According to the subject of this agreement and based on the sources of Iranian law, the agreement on savings is a type of indefinite contract and the appropriate title for it is "consumption savings contract". As a result, due to the contractual nature of the relationship between its parties, for the authenticity of this relationship, there must be the basic conditions for the authenticity of contracts. This agreement is a binding contract, the subject of which is the joint use of goods or services with the aim of obtaining benefits through cost reduction.
This contract is one of the indefinites, compensatory and forgiving contracts, and it has the following effects: its identification from a legal point of view causes the recognition of responsibility for the parties and encourages people to use it jointly, the costs incurred and the responsibilities resulting from it are shared. In the relationship between the parties, their responsibility is non-joint and joint and joint and several against the third party. The cost-saving contract is terminated from the date of the loss or damage of the property if the property is completely or partially destroyed, in such a way that the contract cannot be continued. It is also the case if one of the parties or some of them lose the conditions they had at the time of the contract. If there is an option, this contract can be terminated. If this contract is bound by time, it will be dissolved upon the expiration of the contract period.

کلیدواژه‌ها [English]

  • savings
  • civil liability
  • liability due to joint use
  • sharing damages
ابویی، مژده، و شهابی، مهدی (1395). تأثیر مبنای قرارداد بر شرایط اساسی صحت قرارداد. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 17 (1 (پیاپی 43) )، 129-156.
احمدی‌فر، رسول (1397). جزوه حقوق مدنی 2 (اموال و مالکیت). دانشگاه ملایر.
باریکلو، علیرضا (1401). حقوق مدنی 7، عقود معین 2، عقود مشارکتی، توثیقی و غیر لازم، تهران: مجد.
البهرانی، الشیخ یوسف (بیتا). الحدائق‌الناظره فی أحکام العتره الطاهره. جلد بیست‌ودوم، کتابخانه اینترنتی مدرسه فقاهت.
جعفری‌صامت، امیر (1395). مطالعه تطبیقی آثار ادغام شرکت‌های تجارتی در حقوق ایران و انگلستان. پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، 3(6)، 49-71.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386). الفارق. جلد چهارم، تهران: کتابخانه گنج‌دانش.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). وسیط در ترمینولوژی حقوق. تهران: کتابخانۀ گنج‌دانش.
حقیق، محمدرضا، براتی، فرج الله و حسینی، سیدحسام‌الدین (1401). بررسی شناخت و تبیین راهکارهای موجود برای اجرای بسندگی مقاومتی از منظر حقوقی، ماهنامه جامعه شناسی سیاسی ایران، 5 (4)، 108-120.
رضوی، سیدعلی، رضوی، سیدمحمد و پاسبان، محمدرضا (1398). ماهیت ادغام شرکت‌های تجاری «مطالعۀ تطبیقی در فقه امامیه، حقوق‌ایران و مصر». آموزه‌های فقه مدنی، 19.
روشن، محمد و صادقی، محمد (1395). دانشنامه حقوق خانواده. تهران: انتشارات جنگل، چاپ اول.
زاهدیان، مجتبی؛ علی پور، رضا و مشار موحد، مهسا. (1396). راهکارهای حقوقی کاهش هزینه نمایندگی در شرکت‌های تجاری. دانشنامه حقوق اقتصادی، 24 (12)، 67-112.
شهیدی، مهدی (1380). حقوق مدنی: تشکیل قراردادها و تعهدات. جلد اول، تهران: مجد.
صادقی‌نشاط، امیر (1397). ماهیت حقوقی شرکتهای مدنی و تجاری. دانشنامه‌های حقوقی، 1 (1)، 235-245.
عیسائی تفرشی محمد، بیگی حبیب‌آبادی احمد و افراس غلامحسین (1395). حقوق زمان ارزیابی اموال شرکت‌های تجاری طرف ادغام (مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و مصر). پژوهشهای حقوق تطبیقی، 20 (2)، 105-124.
قدوسی، زهرا (1395). نقش زنان در توانمندی اقتصاد فرزندان. دو فصلنامه علمی- تخصصی مطالعات پژوهشی زنان، 3 (5)، 91-111.
قنواتی، جلیل و کاظم‌زاده، مهدی (1396). بررسی تطبیقی مبانی انفساخ قراردادها در نظام حقوقی ایران و انگلستان. فصلنامه تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل ( تحقیقات حقوقی آزاد سابق)، 10 (35)،
کاتوزیان، ناصر (1380). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. جلد اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1385/ الف). حقوق مدنی، دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اموال و مالکیت. تهران، نشر میزان.
کاتوزیان، ناصر (1385/ ب). دورۀ مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی، قرارداد-ایقاع. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاشانی، محمود (1388). حقوق مدنی، قراردادهای ویژه. تهران، نشر میزان.
محقق داماد، سید مصطفی (1371). اصل لزوم در عقود و مجاری آن در فقه امامیه. مجله تحقیقات حقوقی، 1 (116).
محقق داماد، سید مصطفی (1388). نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی. چاپ اول، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی
مصباح، علامه محمدتقی (1397). ویژگی شیعیان واقعی؛ قناعت. مجله معرفت، 27 (7)، 5-13.
مؤذّن‌سلطان‌آبادی، معصومه و‌هاشمیان، سیدمحمدحسین (1394). مطالعه‌ی تجارب زنان، در اجرای الگو‌ی مطلوب مصرف، در خانواده (با تاکید بر بیانات مقام معظم رهبری در مورد مصرف). دوفصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی، 2 (2)، 77-98.
سلیمان دهکردی، الهام و میر سعیدی, سید منصور. (1396). بازشناسی اطلاعات مالی در ترازوی حقوق اموال و مالکیت. پژوهش حقوق خصوصی، 6 (20)، 151-173.