مطالعه‌ تطبیقی چرایی وقوع جرایم و تخلفات انتظامی مهندسان و تبیین سیاست‌های پیشگیرانه از منظر جامعه‌شناسی ‌جنایی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار مهندسی عمران موسسه آموزش عالی علامه رفیعی و دانشجوی دکتری حقوق جزا و ‌جرم‌شناسی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

2 دانشیار حقوق جزا و ‌جرم‌شناسی دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی.تهران، ایران

چکیده

عمده فجایع، جرایم و تخلفات مهندسی قابل پیش‌بینی و پیشگیری هستند و مطابق قانون اساسی پیشگیری از وقوع آنها هم یک وظیفه حاکمیتی است. تجربیات و تحقیقات پیشین داخلی و بین‌المللی مبین این واقعیت است که، با اتخاذ سیاست‌های صحیح می‌توان از یروز بسیاری از تخلفات و جرایم در صنعت ساخت جلوگیری نماید. این تحقیق بر مبنای روش توصیفی-تحلیلی، ابتداً با کنکاش در ادبیات موجود به چرایی وقوع جرایم و تخلفات خاص مهندسی و آثار آن از منظر جامعه‌شناسی‌جنایی می‌پردازد و سپس پیشنهاداتی کاربردی و پیشگیرانه با توجه به تجارب سایر کشورها برای مقابله با این نوع رفتارها ارائه می‌نماید. عواملی نظیر فرآیند ناصحیح پرورش مهندسان، باور به صحت و عقلانیت رفتار مجرمانه یا متخلفانه و به ویژه پایبندی به اهداف و تلاش برای بقای گروه مهندسی و عوامل اقتصادی در کنار سیاست‌های اشتباه دولتی از مهم‌ترین عوامل جرم‌زا در عرصه مهندسی هستند.
برای جلوگیری از بروز انحرافات مهندسی در معنای عام خود، اولاً، با توجه به عدم توازن بازار عرضه و تقاضا در دنیای مهندسی قوانین باید به‌گونه‌ای تدوین گردند تا جامعه مهندسی از حمایت‌های عادلانه قانونی برخوردار باشند و مجبور نباشد برای نیل به اهداف خود به ابزارهای غیرقانونی متوسل شوند. ثانیاً، مهندسان نباید به عنوان نیروی کار ارزان بر اساس جبر اقتصادی حاکم بر جامعه مطرح باشند و برای فعالیت‌های آنان متناسب با شرایط کاری و شاخصه‌های فنی و خصیصه‌های فردی و شأن مهندسی حداقل دستمزدی عادلانه تعیین گردد، که عدول از آن برای صاحب سرمایه و قدرت امکان پذیر نباشد. ثالثاً، آموزش مستمر و فرهنگ‌سازی باید در اولویت سیاست‌های پیشگیرانه مهندسی باشد. رابعاً، دولت به عنوان صاحب قدرت نباید بیشتر منافع را تنها برای خود قرار دهد و در قراردادهای عمرانی می‌بایست تعادل عوضین قراردادی رعایت گردد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study on the Causes of Crimes and Disciplinary Violations of Engineers and Determining Preventive Policies from the Perspective of Criminal Sociology

نویسندگان [English]

  • Mohammad Reza Darabpour 1
  • Rajab Goldust Joybari 2
1 Assistant Professor, Department of Civil Engineering, Allameh Rafiee Institute of Higher Education, Qazvin, Iran & PhD. Student of Criminal Law and Criminology, Law Faculty, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Faculty of Law, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Most engineering disasters are predictable and preventable, therefore, by adopting correct policies, many violations and crimes in the construction industry can be prevented. Based on the descriptive-analytical method, this research, first explores the existing literature to find out why engineering crimes and violations occur from the perspective of criminal sociology, and then it provides practical and preventive suggestions for non-normative behaviors in the engineering world. Various researches in the field of domestic and international engineering show that the construction industry has tremendous potential for committing crimes and obtaining illegal financial profits. This research clearly acknowledges that the working conditions in the construction industry, compared to other professions, are very chaotic and critical, and its deterioration has taken on a wider dimension than in the past. are in a crisis situation, the emergence of criminal or criminal behavior is a natural and predictable reaction.
On this basis, engineering activities should be legally supported in some way so that the necessary economic minimums are considered for engineers. Factors such as the incorrect process of training engineers, belief in the correctness and rationality of criminal behaviors, and especially adherence to the goals and efforts for the survival of the engineering group, and economic factors are among the most important crime-causing factors in the field of engineering. By studying the theories of criminal sociology and its teachings, this research has come to the conclusion that in order to prevent the occurrence of engineering deviations, first of all, the laws must be formulated in such a way that the engineering community has fair legal protections. Secondly, engineers should not be considered as cheap labor based on the economic determinism of labor market imbalance in the discussion of service supply and demand. Thirdly, continuous education and culture building should be the priority of engineering policies. Fourthly, the government, as the owner of power, should not keep all the benefits for itself, and in construction contracts, the balance of contractual exchange should be observed. The results of this study showed that, Primary and primary prevention should be included in crime prevention policies for engineers. This means that efforts should be made so that engineers do not tend to commit crimes, especially after graduation and in the work environment. The first goal in this method of prevention is to improve the living conditions of engineers in order to prevent them from becoming criminals, and the other goal is to produce and promote values that provide or improve healthy intra-group and out-group relationships in interaction with society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Engineers
  • criminal sociology
  • criminal policies
  • crime prevention
ابتکاری، محمدحسین؛ احمدی، سیروس. (1398). تحلیل جامعه شناختی پتانسیل رفتارهای نابهنجار با تأکید بر نظریه فشار عمومی اگنیو. انتظام اجتماعی، 11(2)، 1-22.
اجزاء شکوهی، محمد؛ صمدی، رضا؛ گودرزی، نصرت‌اله و قنبری، محمد (1395). تحلیل و بررسی علل تخلفات ساختمانی در کلان‌شهرها با تأکید بر قوانین و ضوابط شهرسازی (مطالعۀ موردی: مناطق سه و نُه شهر مشهد). جغرافیا و توسعه فضای شهری، 3(2)، 1-18.
اسمعیل‌پور، نجما؛ هروی، زهرا و حیدری‌هامانه، الهام (1398). بررسی علل وقوع تخلفات ساختمانی در شهرهای ایران با تأکید بر نقش شهرداری (مطالعه موردی: محدوده منطقه 3 شهریزد). فصلنامه مطالعات شهری، 8(31)، 17-30.
پژوهان، موسی؛ داراب خانی، رسول؛ جعفری، المیرا و زینل زاده، اردلان (1393). بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر تخلفات ساختمانی در شهرهای کوچک (نمونۀ موردی: شهر بابلسر). پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، 2(2)، 239-252.
داراب پور، محمدرضا؛ میرکمالی، سیدعلیرضا (1402). مناسبت‌های جرم‌زا در صنعت ساخت با رویکرد جرائم دولتی- شرکتی. فقه و حقوق نوین، 3(14)، 107-95.
رحیمی، وحید و پناد، عبدالصهمد (1395). تحلیل و بررسی آراء صادرۀ کمیسیون مادۀ 100 شهرداری، مطالعۀ موردی: منطقۀ 2 شهرداری زاهدان چهارمین همایش‌علمی سراسری دانشجویی جغرافیا. دانشگاه تهران.
رحیمی‌نژاد، اسمعیل؛ آقایاری، مهدی و قلیپور، غلام‌رضا (1398). نظریۀ خنثی‌سازی جرم و ارتباط آن با عدالت ترمیمی. پژوهش حقوق کیفری، 3(11)، 85-112.
رستمی‌تبریزی، لمیاء؛ محتشمی، ندا (1392). نظریه تعامل گرایی و تحلیل انتقادی آن. مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، 5(2)، 59-103.
روستا، مجتبی؛ صحراییان، زهرا و رفیعیان، مجتبی (1397). تحلیل فضایی تخلفات ساختمانی در شهر جهرم. نشریه علمی جغرافیا و برنامه ریزی، 22(65)، 163-182.
زمانی، زهره (1390). معضل تخلفات ساختمانی در پایتخت با تأکید بر شناسایی عوامل مؤثر بر آن. فصلنامۀ دانش پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، 14، 101-118.
شهیدی، سید مرتضی؛ دهقان، نبی و بدیع صنایع، امین (1397). ارتباط مسئولیت انتظامی با مسئولیت کیفری و مدنی. فصلنامه دیدگاه‌های حقوق قضایی، 23(83)، 129-156.
کریستین، اس سیلر و آکرز، رونالد (1390). نظریه‌های جرم‌شناختی: مقدمه، ارزیابی و کاربرد. ترجمه بهروز جوانمرد، تعالی حقوق، 3(12)، 105-147.
لاله‌پور، منیژه؛ سرور، هوشنگ؛ اسمعیل‌پور، مرضیه و مرادی‌کوچی، سمیرا (1398). بررسی وضعیت تخلفات ساختمانی و علل و انگیزه‌های وقوع آن در شهر شیراز. جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، 9(30)، 59-76.
محمدنسل، غلامرضا و اشراقی، مهرداد (1388). نقش موقعیت در یزهکاری. انتظام اجتماعی، 1(3)، 79-102.
محمدی، جمال و میرزائی، سارا (1394). تبیین وضعیت و شناخت عوامل مؤثر بر تخلفات ساختمانی در کلانشهرهای ایران مطالعة موردی: مناطق پانزده گانة شهر اصفهان. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، 30 (2 شماره پیاپی 117)، 195-214.
نجفی‌ابرندآبادی، علی‌حسین (1391). تقریرات درس جامعه‌شناسی‌جنایی. به کوشش مهدی صبوری‌پور، دانشگاه شهید بهشتی.
نوغانی دخت بهمنی، محسن و میرمحمدتبار، سیداحمد (1394). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر جرم (فراتحلیلی از تحقیقات انجام شده در ایران). پژوهش‌های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، 4(3)، 85-102.
نیازپور، امیرحسن (1400). درس گفتار جامعه‌شناسی‌جنایی، دانشگاه شهید بهشتی.
یامین‌پور، وحید (1389). بررسی علل گرایش به جرم و انحراف در ساخت اجتماعی جوامع در حال توسعه با تکیه بر تغییر ساختار خانواده ایرانی- اسلامی»، پژوهشنامه حقوق اسلامی، 11(2(پیاپی 32))، 63-88.