ORIGINAL_ARTICLE
نمایی از حیات اندیشهای و سبک نگارشی- تفسیری استاد جعفری لنگرودی
شناخت بزرگان هر جامعهای، نیازمند درک صحیح و منطقی از آرا و عقاید آنهاست و این امر، مستلزم بررسی حیات انسانی و معرفتی هر یک از آنها در ادوار تاریخی خاص در رشتة مرتبط است. در تاریخ حقوق ایران بالأخصّ در این سدة اخیر که میراث عالمان دینی و حقوقی در معرض کاوش و اصطیاد مقالات و تحقیقات متعدّدی قرار گرفته است، معرفی فردی از این افراد که شهرة حقوق بنیادین و مبنامحور در بین آشنایان فقه و حقوق است، چندان ساده و سهل نیست؛ چرا که علاوه بر شهرت و کسوت فقهی ایشان درسرای فقه اسلام، در حقوقِ معاصر ایران نیز طرحها و انگارههایی را آغاز و به انجام رسانیده که کمتر کسی یارای تعهّد و تبحّر و تحکم در آنها را داشته است. لذا پرداختن به سیر و تطور اندیشهای چنین عالمی، یعنی استاد جعفری لنگرودی سهل ممتنع بوده و از طرفی معرفی و شناسایی اجمالی هر یک از بزرگان فقه و حقوق ایران، ضرورتِ انکارناپذیر دوران کنونی است. مع ذلک پرداختهای علمی و فکری نظاممند هرچند به بهانهای مبارک برای تقدیر و سپاس از جایگاه درخشان آنها، موجد آثاربس گرانقدری است. البته، نباید از نظر دور داشت که قرائتهای ناصواب از آرا و دیدگاههای بزرگان حقوق ایران به ویژه در فضاهای مجازی و سایتهای گونه به گون، مسبب الزامی اخلاقی و حقوقی است که آنچنان مغفول واقع شده و بهواقع به ورطه فراموشی انداخته شده که چارهای جز اصرار بر سیاهه قلم نیست که بنویسد چهکسانی خالقان آثار بنیادین و مفهوممند فقه و حقوق ایران بودهاند و چه کسانی تنها داعیهدار عناوین پرطمطراق حقوق ایران.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239828_e366afe74ca794b334a0a40b99b1e377.pdf
2019-12-22
11
39
10.22034/law.2019.239828
تئوریپردازی
حقوق عقد
روانشناسی حقوق
ابقاء عقد
طرح عقد
مصلحت کامنه
سبک نگارشی و تفسیری
ابوالفضل
احمدزاده
ahmadzadeh20@gmail.com
1
دکتری فقه و حقوق اسلامی، پژوهشگر فقه اسلامی و دادیار دادسرای عمومی و انقلاب زاهدان
LEAD_AUTHOR
1. احمدزاده، ابوالفضل، (زیرچاپ)، درنگی در مکاتب کنونی اندیشمندان فقه و حقوق ایران، تهران، مجد.
1
2. بیگدلی، سعید، حسینی الموسوی، سیدمجتبی، (1395)، تفسیر اصولی قانون مدنی بر اساس آراء و اندیشههای بزرگان حقوق ایران، چاپ اول، تهران، مهرسا.
2
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، چاپ دوم، تهران، گنجدانش.
3
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، سیستمشناسی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، اساس در قانون مدنی: المدوّنة، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1393)، قوه قدسیّه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1394)، صدمقاله در روش تحقیق علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397)، مجموعه محشای قانون مدنی، چاپ ششم، تهران، گنج دانش.
9
10. الشریف، محمدمهدی (1393)، منطق حقوق، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
10
ORIGINAL_ARTICLE
استرداد مبیع در اثر افلاس مشتری در پرتو اصول موازنه
یکی از مباحث بسیار مهم در باب بیع، مجاز دانستن بایع نسبت به استرداد عین مبیع در صورت افلاس مشتری است. در ماده 380 قانون مدنی به این حقّ تصریح شده است. بدون در نظر گرفتن نسخ مفاد ماده 380 قانون مدنی به قانون تأسیس محاکمات سال 1310 و قانون اعسار سال 1313 و یا عدم نسخ آن، در توجیه نظری این حق برای بایع دیدگاههای متفاوتی وجود دارد. در این مقاله تلاش بر آن است تا این دیدگاهها، به ویژه نظر استاد جعفری لنگرودی بر اساس اصول موازنه تبیین گردد. برای این منظور ابتدا نگاهی گذرا بر مقررات مربوط به افلاس و نسبت آنها با ماده 380 قانون مدنی ارایه خواهد شد، سپس به بیان شرایط لازم برای پیدایش و اجرای این حق برای بایع پرداخته میشود و در پایان، دیدگاههای چهارگانه در توجیه نظری این حق، تبیین و مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این دیدگاهها عبارتند از: 1- صورتی خاصّ از حق حبس، 2- حق استرداد مبیع به مثابه یکی از خیارات، 3- حق استرداد مبیع به مثابه خیار تأخیر ثمن و رعایت عدالت معاوضی و 4- حق استرداد مبیع در پرتو اصل موازنه. نتیجهای که از بررسی دیدگاههای چهارگانه به دست میآید، این است که دیدگاه چهارم، یعنی «حق استرداد مبیع در پرتو اصول موازنه» افزون بر منطبق بودن با موازین علمی، از اشکالات کمتری برخوردار میباشد.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239827_555ef734dcc84a3b0bac799ea78f0606.pdf
2019-12-22
40
57
10.22034/law.2019.239827
بیع
استرداد عین مبیع
اصول موازنه
افلاس مشتری
سیدعبدالمطلب
احمدزاده بزاز
a_ahmadzadeh@mofidu.ac.ir
1
عضو هیأت علمی و استادیار دانشکده حقوق دانشگاه مفید
LEAD_AUTHOR
1. امامی، سیدحسن (1371)، حقوق مدنی، جلد اول، چاپ نهم، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
1
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1354)، دوره حقوق مدنی - حقوق تعهدات، جلد اول. چاپ اول، قم، مدرسه عالی امور قضایی و اداری قم.
2
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1357)، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، «حقوق تعهدات، عقود و ایقاعات. چاپ اول: تهران، بنیاد استاد.
3
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1363)، دائره المعارف علوم اسلامی قضایی، جلد اول. تهران، گنج دانش.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370)، مجموعه محشی قانون مدنی. چاپ اول، تهران، گنج دانش.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول و دوم و سوم. چاپ اول، تهران، گنج دانش.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381)، فلسفه عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل - تئوری موازنه. چاپ اول، تهران، گنج دانش.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه. چاپ اول، تهران، گنجدانش.
8
9. طالب احمدی، حبیب، (1383)، نامه مفید، ش 43.
9
10. السان، مصطفی (1393)، «بررسی مبانی و شرایط اعمال خیار تفلیس». فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال 11، ش 38. صص 42 تا 44.
10
11. شهیدی، مهدی (1391)، حقوق مدنی، جلد سوم: آثار قراردادها و تعهدات. چاپ پنجم، تهران، مجد.
11
12. صفایی، سیدحسین (1382)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد دوم، قواعد عمومی قراردادها. چاپ اول، تهران، میزان.
12
13. عدل (منصور السلطنه)، مصطفی (1373)، حقوق مدنی. به کوشش محمدرضا بندرچی. چاپ اول (با اضافات): قزوین، بحرالعلوم.
13
14. کاتوزیان، ناصر (1376)، قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، چاپ دوم: تهران، شرکت سهامی انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا.
14
15. کاتوزیان، ناصر (1384)، دوره عقود معین 1 حقوق مدنی: معاملات معوض – عقود تملیکی، چاپ نهم، شرکت سهامی انتشار.
15
ORIGINAL_ARTICLE
ماهیت مهایات با تاکید بر دیدگاه استاد جعفری لنگرودی
مهایات از هیئت مشتق است. این کلمه در لغت به معنی برابری دو هیئت یا دو وضع است. در حقوق تقسیم منافع مشترک را میگویند و امکان استیفای عادلانه از مال را فراهم آورده و موجب حفظ و جلوگیری از معطل ماندن آن میشود و راهی خردمندانه برای ادامة شرکت است. به طور معمول تقسیم مهایات در صورتی مورد استفاده قرار میگیرد که عین مشترک قابل تقسیم نباشد و مالکان ناچار شوند برای جلوگیری از ضرر خود به تقسیم منافع دست بزنند. تقسیم منافع در فقه معمولاً به تراضی صورت میگیرد که این تراضی در حکم عقد جایز بوده و هر یک از شرکا میتوانند آن را بر هم بزنند و در صورت عدم توافق، میتواند به اجبار قضایی همراه باشد. ماهیت این عقد از منظر فقه امامیه این است که مهایات عقدی نامعین و در زمرة عقود معوض است و در مواردی که با عقود همسانی ندارد، به صورت عقدی مستقل قابل اجرا است. هدف از انتخاب این موضوع تبیین ماهیت و احکام مهایات در فقه امامیه و نظر استاد جعفری لنگرودی محور مهایات میباشد. ماهیت این عقد از منظر فقه امامیه این است که مهایات عقدی نامعین و در زمرة عقود معوض میباشد و در مواردی که با عقود همسانی نداشته باشد، بهصورت عقدی مستقل قابل اجراست. مهایات به صورت تراضی و اجبار صورت میگیرد و در صورت عدم توافق، میتواند با اجبار دادگاه همراه باشد.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239833_e66e1ed817012321f48301e6af385280.pdf
2019-12-22
58
70
10.22034/law.2019.239833
مهایات
افراز منافع
اباحه
مالکیت
اجاره
محسن
افتخاری
mn.eftekhari@gmail.com
1
مدرس دانشگاه.
LEAD_AUTHOR
معصومه
وزیری هامانه (یگانه)
s.m.vazirihamaneh@gmail.com
2
کارشناس حقوق
AUTHOR
1. امامی، سید حسن، (1373)، حقوق مدنی، جلد اول و دوم، چاپ بیستم، تهران، اسلامی.
1
2. آشتیانی، میرزا محمد حسن، (1363)، کتاب القضاء، چاپ سوم، قم، هجرت.
2
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1357)، دانشنامه حقوقی، جلد دوم و سوم، چاپ دوم، تهران، امیرکبیر.
3
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1345)، مهایات، مجله دانشکده حقوق دانشگاه تهران.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1357)، دایرة المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول و دوم، تهران، مشعل آزادی.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1379)، مجموعه محشی قانون مدنی، تهران، گنج دانش.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول، چاپ سوم، تهران، گنج دانش.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1371)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد پنجم، چاپ دوم، گنج دانش.
8
9. خمینی، روح الله، (1425 ه-ق)، تحریر الوسیله، ترجمه علی اسلامی. جلد دوم، قم، دفتر اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
9
10. شهید ثانی، زین الدین بن علی، (1389)، تحریر الروضه فی شرح اللمعه الدمشقیه، جلد دوم، قم، ترجمه مهدی دادمرزی، کتاب طه.
10
11. قربان وند، محمد باقر، (1387)، چاپ اول، فقه و حقوق تطبیقی، تهران، سمت.
11
12. محمد بن أحمد، سرخسی، (1414 ه-ق)، المبسوط، جلد بیستم، دار الدعوه، استانبول ترکیه.
12
ORIGINAL_ARTICLE
بازشناسی ماهیت اجازه در وصیت مازاد بر ثلث در پرتو واکاوی اجازه پس از رد و دعوی غرر پس از تنفیذ وصیت از سوی ورثه (تبیین موارد مسکوت قانون مدنی در وصیت مازاد بر ثلث با تکیه بر نظرات استاد جعفری لنگرودی)
در اینکه اجازۀ ورّاث در وصیت زائد بر ثلث ترکه، تنفیذ عمل موصى است یا آنکه اعطا و بخششى ابتدائی از ناحیۀ ورثه، اختلاف است. اکثر فقهای امامیه گفتهاند که اجازۀ ورثه، تنفیذ عمل موصى است نه عطیه از ناحیۀ آنها. قانون مدنی در این زمینه حکم روشنی ندارد ولی عمل اجازه که به عنوان مکمل وصیت موصی و در دنبالة آن ابراز میشود، در عرف و در اصطلاحات حقوقی نمیتواند هبه باشد، زیرا هبه یک عمل حقوقی مستقل است نه یک عمل حقوقی تبعی. و نیز تاثیراجازه بعد از فوت این است که وصیت زائد بر ثلث را از حالت تزلزل خارج میکند و جز این، کاری از اجازه ساخته نیست (تحلیل ماده 843 ق.م میتواند این را به خوبی نشان دهد). در مورد محدودة اختیار شخص بلا وارث در وصیت، به نظر میرسد باید گفت: با اینکه شخص مادام که زنده است مىتواند هر گونه تصرّفى در اموال خویش بکند ولى این بدان معنا نیست که وى آزاد است که حتّى نسبت به پس از مرگ خویش نیز تصرّف کند و بدیهى است که وصیت، تصرّف در اموال پس از مرگ است. ادلّۀ شرعیه و نصوص قانونى دالّ بر آنست که وصیت محدود به مقدار ثلث دارائى است و مازاد آن منوط به اجازۀ ورثه است. بنا براین چنانچه روایت نقل شده از سکونى را از نظر موازین فقهى معتبر بدانیم مىتواند دلیل شرعى بر جواز وصیت مازاد بر ثلث توسط اشخاص بلا وارث باشد که مختصّ به امور خیریه است. هرگاه ورثه وصیت زاید بر ثلث را اجازه دهند و پس از آن ادعای کم بودن مقدار وصیت مازاد بر ثلث طرح کنند و یا اینکه موصی بِه، بیش از آنچه گمان میکردند باشد، در مورد پذیرش ادعای آنان، میبایست مابین وصیت به عین معین یا به مورد کلی، قائل به تفکیک شد، ولی در هر دو مورد لنگرودی عقیده به استماع چنین دعوایی را ضعیف میداند.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239829_078cb38a2c4e54b23ab52e8efaaffc4c.pdf
2019-12-22
71
91
10.22034/law.2019.239829
وصیت
مازاد بر ثلث
اجازه
هبه
رد
بلا وارث
استاد جعفری لنگرودی
محمد
امینی
aminimohammad341@gmail.com
1
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
سعد
قایی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
1. آل بحر العلوم، سید محمد (1362)، بلغه الفقیه، چاپ چهارم، تهران، مکتبه الصادق(ع).
1
2. امامی، سید حسن (1375)، حقوق مدنی، چاپ دوازدهم، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
2
3. پیشینه رویه قضایی در ایران در ارتباط با قانون مدنی (1396) جلد سوم، چاپ دوم، تهران، مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
3
4. توحیدی تبریزی، میرزا محمد علی (1371)، مصباح الفقاهه (تقریر بحث سید ابوالقاسم خویی)، وجدانی و حاجیانی.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1355)، حقوق خانواده، تهران، نشر مؤلف (چاپخانه حیدری).
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1357)، ارث، جلد اول، تهران امیرکبیر.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1358)، حقوق اسلام، تهران، گنج دانش.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1370)، حقوق مدنی (وصیت)، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375)، مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ چهارم، گنج دانش.
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول و پنجم، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، حقوق مدنی (حقوق تعهدات)، چاپ سوم، گنج دانش.
11
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، الفارق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
12
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، روش جدید در مقدمه علم حقوق، چاپ اول، گنج دانش.
13
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1392)، فرهنگ عناصرشناسی، تهران، گنج دانش.
14
15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1393)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول و دوم، چاپ سوم، گنج دانش.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397)، مجموعه محشی قانون مدنی، گنج دانش.
16
17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فرهنگ حقوقی، کانون معرفت، بدون تاریخ.
17
18. جمعی از نویسندگان (1390)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم السلام)، چاپ سوم، قم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
18
19. حسینی عاملی، سید محمد جواد، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، دار احیاء التراث العربی
19
20. حلی، علامه (1413 ق)، قواعد الاحکام، چاپ اول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابعة لجماعة المدرسین.
20
21. حلی، علامه (1414 ق)، تذکره الفقها، چاپ اول، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراثق
21
22. حلی، علامه (1415 ق)، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، جلد شش، چاپ اول، قم، اسلامی.
22
23. حلی، فخر المحققین (1387 ق)، ایضاح الفوائد فی شرح القواعد الاحکام، چاپ اول، قم، مؤسسه اسماعیلیانحلّى، محقق، شرایع الاسلام، چاپ دوم، قم، مؤسسه اسماعیلیان.
23
24. خمینی، روح ا...، تحریرالوسیله، علی اسلامی (مترجم)، قم، دفتر انتشارات اسلامی، جلد سوم، بدون تاریخ
24
25. دهخدا، علی اکبر (1337)، لغتنامه دهخدا، دانشگاه تهران.
25
26. سمرقندی، علاء الدین محمد (1414 ق)، تحفه الفقها، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیة
26
27. شهید ثانی (1412 ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چاپ اول، قم، دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
27
28. شهید ثانی (1413-1417 ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، چاپ اول، موسسه المعارف الاسلامی
28
29. صانعی، یوسف (1384)، استفتائات قضایی، جلد دوم، حقوق مدنی، چاپ اول، تهران، میزان.
29
30. صفایی، حسین، شعبانی کندسری، هادی (1397)، حقوق مدنی: وصیت، ارث، شفعه، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
30
31. عالم زاده، محمد (1391)، «زمان تأثیر اجازه ورثه نسبت به وصیت مازاد بر ثلث ترکه در فقه امامیه و حقوق ایران»، فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، سال هشتم، شماره بیست و نهم.
31
ORIGINAL_ARTICLE
مأخذشناسی متون فقهی، اصولی و قواعد فقه اهل سنت در مبسوط
این پژوهش میکوشد با معرفی و شناخت مآخذ و منابع اهل سنت (در سه زمینة فقهی، اصولی و قواعد فقه) در "مبسوط" تألیف استاد جعفری لنگرودی جنبههای مقارنهای و جایگاه تطبیقی این متن را مورد پژوهش قرار دهد. چرا که اعتبار و ارزش هر متنی در گرو شناخت منابع آن است و شناخت منابع، معلوم میدارد تطبیق و سنجش و مقارنه تا چه عمق و گسترهای انجام گرفته است. مبنای این پژوهش سخنی از خود مؤلف است که میگوید؛ «بهکار بستن روش تطبیقی در بسیاری از مسایلحقوقی پربار و ثمربخش است.»[1]صاحبان این قلم بر این باور هستند که کثرت رجوع مؤلف "مبسوط" به منابع فقهی، اصولی و قواعد فقهی اهل سنت به جنبههای تطبیقی آثار مؤلف غنا و اهمیتی دو چندان بخشیده است و از آشنایی او با علوم مرتبط و زبان و ادب عربی نشان دارد. در نتیجه این مقاله با تلاش برای ارائة تصویری از استنادات مؤلف به منابع اهل سنت در حوزههای پیشگفته، در صدد است زمینههای آشنایی مخاطبان امروزین فقه و حقوق اسلامی را با منابع مورد وثوق و اطمینان، با تبیین جایگاه اجمالی آنها، به طور ویژه در المبسوط فراهم سازد.در نهایت باید در نظر داشت به دلیل گستردگی علوم اسلامی، به ویژه متون بین رشتهای و استنادهای مؤلف به مآخذ گوناگون، در این پژوهش تنها متون فقهی، اصولی و قواعد فقه مورد توجه قرار گرفته و نظر به محدودیت زمانی و ظرفیت این مقاله از متون کلیات و منابع غیرمرتبط صرف نظر شده است.[1]. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، حقوق اموال، گنج دانش، 1376، پیشگفتار.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239830_b1ef96de32f93527e42cdc9132d71278.pdf
2019-12-22
92
102
10.22034/law.2019.239830
فقه تطبیقی
فقه المقارن (مقارنه و سنجش آرای فقیهان مذاهب فقهی و اصولی) مأخذشناسی
منابع فقهی اهل سنت
فقه و اصول حنفی
مالکی
شافعی
مسعود
انصاری
ansari_khoshabar@yahoo.com
1
پژوهشگر و مترجم
LEAD_AUTHOR
محمد علی
طاهری
m.taheri@birjand.ac.ir
2
عضو هیآت علمی دانشگاه دولتی بیرجند
AUTHOR
1. ابن ندیم، محمد بن اطحاق (۱۳۹۸ هـ.ق)، الفهرست، بیروت، دار المعرفه.
1
2. الجزیری، عبد الرحمن (بیتا)، الفقه علی المذاهب الاربعه، بیروت، شرکه دار الارقم بن ابی الارقم.
2
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (۱۳۷۶)، حقوق اموال، تهران، گنج دانش.
3
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (۱۳۷۸)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، تهران گنج دانش.
4
5. حاجی خلیفه، المولی مصطفی بن عبداللهالقسطنطینی الرومی الحنفی (۱۴۱۳ هـ.ق)، کشف الظنون، بیروت، دار الکتب العلمیه.
5
6. زحیلی، وهبه (بیتا)، الفقه الاسلامی وادلته، دمشق، دار الفکر.
6
7. زرکلی، خیر الدین (۲۰۰۲ م)، الاعلام، بیروت دار العلم للملایین.
7
8. سرکیس، یوسف الیان (۱۳۴۶ هـ.ق)، معجم المطبوعات، مصر، مطبعه سرکیس.
8
9. الشکعه، الایمه الاربعه (۱۴۱۱ هـ.ق)، قاهره، دار الکتاب المصری.
9
10. منابع مورد استناد در"مبسوط" به تفصیل متن مقاله.
10
ORIGINAL_ARTICLE
درآمدی بر روششناسی حقوقی استاد جعفری لنگرودی (رویکرد تحلیلی-توصیفی)
بیگمان، نظریههای اندیشمندان حقوقی،[1] نقش بسزا و غیرقابل انکاری در تمامی نظامهای حقوقی ایفا میکند. چندان که نمیتوان نقش پنهان و با اهمیت این منبع حقوق را در رویههای قضایی و نیز تدوین قوانین نادیده انگاشت. باوجوداین، به نظرمیرسد که توجه به مبانی فکری و منطق حاکم بر تفکرات یک نظریهپرداز حقوقی نیز اهمیت کمتری از دانستن اندیشههای وی ندارد. چه، تأمل در این مبانی، خود مجال بیشتری برای ژرفکاوی بیشتر در نظریات و احیاناً نقد آنها را فراهم میسازد و نیز به جای حفظ اندیشهها، فرصت اندیشیدن و بهویژه امکان تولید نظریه را به محقق عطا میکند.استاد جعفری لنگرودی، فیلسوفی واقعگرا و عملگراست؛ نه خود را در حصار صورتگرایان و طرفداران منطق صوری محبوس میسازد و نه عقلانیت محض، متافیزیکی یا ابزارگرای طبیعتگرایان نوین و پوزیتویستهای افراطی فردگرا و دولتگرا را برمیتابد و نهحتی به تمامی شیوة پیروان منطق خطابی را میپذیرد و خود را در موهوماتی نظیر اشراق دادرس و عدالت اسیر میکند. در مقابلِ او، دوگانگی جامعهشناسان حقوق و فیلسوفان حقوق رنگ باخته و جامعه با تمامی ابعاد محیطی، زمانی و...، هستیای برای کشف بایدهای بالفعل و بالقوه موجود (آنچه هست و آنچه باید باشد) است. او شیوه استدلالی خاص خود را دارد، مواد استدلال و نحوة صورت بندی مختص خود را دارد و با گرایشی کثرتگرایانه، در کنار روش استدلال قیاسی، روشهای تحلیل علوم طبیعی (نظیر استقرا و شهود تجربی و تجزیه عینی) را به کار میبرد و ازاین طریق، با شیوههای سنتگرایان طرفدار منطق صوری که حجیت اصیل را منحصراً از آن قیاس میپندارند، به مبارزه برمیخیزد. در نگاه او چندان سخن از جدال و تمایز روششناسی علمی علوم طبیعی با علوم هنجاری بهچشم نمیخورد بلکه او، شیوه علوم طبیعی در تجزیه دادههای علمی را راهگشاتر میداند، بیآنکه به خلط پاردایم علوم حقیقی و اعتباری دچار شود. استاد جعفری لنگرودی در روششناسی خود نیز کثرتگراست، گاه از روش تفسیر تاریخی، پویا و تکاملی بهره میبرد و گاه دیگر، از روش جامعهشناسانه و عملگرایانه (پراگماتیک) استفاده کرده و گاه سوم، از متدهای فلسفی-تحلیلی و تطبیقی بهره میگیرد. با وجود این، منطق استدلالی او از نظمی واحد تبعیت میکند، نظمی که مفاهیم، تکنیکها و فنون را در ساختاری منسجم و دقیق بهکار بسته و از مبانی ارزششناسانه، معرفتشناسانه، تبارشناسانه، انسانشناسانه و هستی شناسانة واحدی نشئت میگیرد.[1]. Doctrin of law.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239825_99d0fb84a2dfc1644b8399e716a77729.pdf
2019-12-22
103
153
10.22034/law.2019.239825
منطق حقوق
تفکرحقوقی
عرف عملی
عناصرشناسی
معقودٌعلیه
طرح و تنظیم
اصالت شک
علیرضا
آبین
alireza.abin@chmail.ir
1
دانش آموخته دوره دکتری فقه و حقوق خصوصی دانشگاه شهید مطهری
LEAD_AUTHOR
الف- فارسی و عربی:
1
1. احسانی، رضا و هادیطحان نظیف، (1397)، مفهوم قانون از منظر فقه امامیه و مکتب اثباتگرایی حقوقی، چاپ اول، تهران، دانشگاه امام صادق.
2
2. اکبرنژاد، محمدتقی، (1395)، منطق تفسیر متن، چاپ دوم، قم، دارالفکر.
3
3. اکبرنژاد، محمدتقی، (1396)، زوائد علم اصول، چاپ اول، قم، دارالفکر.
4
4. الشریف، محمد مهدی، (1391)، منطق حقوق، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
5
5. امیدی، جلیل، (1389)، تفسیر قانون در حقوق جزا، چاپ اول، تهران، جنگل، جاودانه.
6
6. امیری، حسینعلی، (1395)، آسیبشناسی نظام قانونگذاری در جمهوری اسلامی ایران (با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه)، چاپ اول، تهران، میزان.
7
7. انصاری، باقر، (1392)، نقش قاضی در تحول نظام حقوقی، چاپ دوم، تهران، میزان.
8
8. اونوره، تونی، (1395)، درآمدی بر حقوق، مترجم: محمد ابوعطا، چاپ اول، سمنان، دانشگاه سمنان.
9
9. آبین، علیرضا (1396ه ش)، مسئولیت مدنی محجورین غیرممیز (مطالعه تطبیقی)، تحت راهنمایی: سیدحسین صفایی، تهران.
10
10. آبین، علیرضا، (1398)، مطالعه فلسفه حقوقی، حقوقی و فقهی سیلاب، تهیه شده به درخواستِ کارگروه حقوق هیات گزارش ملی سیلاب، تحت اشراف مصطفی محقق داماد.
11
11. آرین، شهرام، (1393)، مباحثی از فلسفه حقوق معاصر (مفاهیم فلسفی- جامعهشناختی)، چاپ اول، تهران، نگاه بیّنه.
12
12. آقایی، کامران، (1388)، مکتبهای تفسیری در حقوق بر بنیاد هرمنوتیک حقوقی، چاپ اول، تهران، میزان.
13
13. آلکسی، روبرت، (1394)، فلسفه حقوق: مفهوم و اعتبار قانون، مترجم: علیرضا میرزایی، چاپ اول، تهران، راه نوین.
14
14. آلوسی، علی، (1370)، روش علامه طباطبایی در تفسیر المیزان، مترجم: سید حسین میرجلیلی، مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول، تهران.
15
15. آملی لاریجانی، (1393)، صادق، فلسفه علم اصول: بخش اول- کلیات (شناخت علم اصول و فلسفه آن)، چاپ اول، جلد اول، قم، مدرسه علمیه ولیعصر (عج).
16
16. بن حلّاق، وائل، (1388)، تاریخ تئوریهای حقوقی اسلامی، مترجم: محمد راسخ، چاپ دوم، تهران، نی.
17
17. بهرامی احمدی، حمید، (1395)، تاریخ حقوق، چاپ اول، جلد اول (ایران قبل از اسلام- کشورهای همجوار و تأثیرگذار)، جلد دوم (حقوق ایران باستان از عهد ماد تا پایان عهد ساسانی- بانضمام فرهنگ و هنر ساسانی)، تهران، دانشگاه امام صادق.
18
18. بیکس، برایان، (1393)، فرهنگ نظریه حقوقی، مترجم: محمد راسخ و همکاران، چاپ دوم، تهران، نی.
19
19. بیکس، برایان، (1395)، نظریه حقوق طبیعی: مندرج در مکاتب معاصر فلسفه حقوق: کتاب راهنمای بلکول برای فلسفه حقوق، گردآورنده: دنیس پترسن، مترجم: یحیی شعبانی، سرویراستار: محمدمهدی ذوالقدری، چاپ اول، تهران، ترجمان علوم انسانی، ص 19 تا 46.
20
20. تبیت، مارک، (1386)، فلسفه حقوق، مترجم: حسن رضایی خاوری، چاپ دوم، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
21
21. ترویه، میشل، (1395)، فلسفه حقوق، مترجم: مرتضی کلانتریان، چاپ سوم، آگاه.
22
22. جاوید، محمدجواد، (1396)، مکاتب فلسفه حقوق، چاپ اول، تهران، خرسندی.
23
23. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1358)، حقوق اسلام، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
24
24. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1376)، مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ پنجم، تهران، گنج دانش.
25
25. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فلسفه اعلی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
26
26. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فن استدلال: منطق حقوق اسلام، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
27
27. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، مکتبهای حقوقی در حقوق اسلام، گنج دانش، تهران، چاپ سوم.
28
28. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
29
29. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، سیستمشناسی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
30
30. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
31
31. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، ضمان عقدی در حقوق مدنی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
32
32. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، تاثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
33
33. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، ارتقاء و اندیشه: یکصد و یک مقاله در علم ماهیتشناسی، چاپ اول، تهران، گنج دانش
34
34. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اساس در قوانین مدنی: المدونه، گنج دانش، تهران، چاپ اول.
35
35. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اندیشه و ارتقاء: یکصد و یک مقاله در ماهیتشناسی حقوقی، چاپ اول. تهران، گنج دانش.
36
36. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اندیشه و ارتقاء، چاپ اول، تهران، گنج دانش
37
37. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، روش جدید در مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
38
38. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ: تاریخ حقوق مدنی و اتوبیوگرافی علمی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
39
39. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم موضوعشناسی: فقه الموضوعات، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
40
40. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، مجموعه محشای قانون مدنی (علمی، تطبیقیی، تاریخی)، چاپ سوم، تهران، گنج دانش.
41
41. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1389)، حقوق تعهدات، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش
42
42. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، فلسفه حقوق مدنی: عناصر عمومی عقود، جلد اول، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
43
43. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، حقوق مدنی: وصیت، چاپ سوم، تهران، گنج دانش،
44
44. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، عقد حواله، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش.
45
45. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، عقد کفالت، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش.
46
46. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، فلسفه حقوق مدنی: اصول عامه اذن واذنیات، چاپ دوم، جلد دوم، تهران، گنج دانش.
47
47. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق (دایرة المعارف عمومی حقوق)، جلد اول، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
48
48. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق (دایرة المعارف عمومی حقوق)، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
49
49. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق (دایرة المعارف عمومی حقوق)، چاپ دوم، جلد پنجم، تهران گنج دانش.
50
50. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق (دایره المعارف عمومی حقوق)، جلد سوم، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
51
51. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، قوه قدسیه (به ضمیمه رساله موضوعشناسی و رساله حقوق عقد)، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
52
52. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، دوره حقوق مدنی: ارث، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، گنج دانش.
53
53. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، قوه قدسیه، بضمیمه رساله موضوعشناسی و رساله حقوق عقد، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
54
54. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1394)، رنسانس فلسفه: شش فرمول ریاضی در محدود و نامحدود)، چاپ اول، جلد اول، تهران، گنج دانش.
55
55. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، رنسانس فلسفه: فلسفه وجود اعتباری، جلد چهارم، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
56
56. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، رنسانس فلسفه: طبقه بندی علوم (علوم متصله- علوم منفصله)، چاپ اول، جلد پنجم، تهران، گنج دانش.
57
57. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1398)، رنسانس فلسفه: روش تحقیق عمومی، جلد سوم، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
58
58. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1360)، «ادوار تحول معنای تملیک در فقه امامیه» (التملیک فی ادوار تطوره)، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تیرماه، شماره 22.
59
59. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تاریخ حقوق ایران: از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروطه، چاپ اول، تهران، کانون معرفت، بیتا.
60
60. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، تاریخ حقوق: از انقراض ساسانیان تا آغاز مشروطه، چاپ اول، تهران، کانون معرفت، چاپ گیلان.
61
61. جعفریتبار، حسن، (1395)، دیو در شیشه: در فلسفه رویه قضایی، چاپ اول، تهران، حقگزاران.
62
62. جمعی از نویسندگان، (1391)، جریانشناسی تفاسیر فقهی: تاریخ، تظور و نمونهها، جلد اول و دوم، چاپ دوم، مشهد، دانشگاه علوم رضوی.
63
63. جمعی از نویسندگان، (1397)، مبانی علوم انسانی اسلامی از دیدگاه آیتا... مصباح یزدی، چاپ اول، قم، مرکز آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
64
64. حسن آقا نظری، (1396)، روششناسی علم اقتصاد اسلامی: با رویکرد واقعیت نهادی، سمت (تهران) و حوزه و دانشگاه (قم)، چاپ اول.
65
65. حسن رضایی، (1382)، نقش مقتضیات زمان و مکان در نظام کیفری اسلامی (با تاکید برنظریه زمان و مکان امام خمینی)، چاپ اول، تهران، عروج.
66
66. حسینی، سیدابراهیم، (1396)، شریعت و تقنین در کشورهای اسلامی، چاپ اول، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
67
67. خانی، حامد، (1395)، تاریخ فقه اسلامی: در سدههای نخستین از آغاز اسلام تا شکلگیری مکتب اصحاب حدیث متأخر، چاپ اول، تهران، نی.
68
68. خسروپناه، عبدالحسین و همکاران، (1395)، انسانشناسی اسلامی، چاپ اول، قم، معارف.
69
69. خسروپناه، عبدالحسین، (1393)، روششناسی علوم اجتماعی، چاپ اول، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
70
70. خسروپناه، عبدالحسین، (1394)، فلسفه علوم انسانی (بنیادهای نظری)، چاپ دوم، قم، معارف با همکاری موسسه فرهنگ حکمت نوین اسلامی.
71
71. خسروشاهی، قدرتا...، (1391)، حقوقشناسی عمومی- دوره میانی: نظریهها و نظامهای حقوقی، چاپ اول، جلد چهارم، قم و تهران، جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
72
72. دادمرزی، مهدی، (1397)، تعارض در قانون مدنی، چاپ اول، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی.
73
73. دانشپژوه مصطفی، (1391)، حقوقشناسی عمومی- دوره میانی: منابع حقوق (یافتگاه حقوق)، چاپ اول، جلد دوم، تهران و قم، جنگل و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
74
74. رازانی، بهمن، (1396)، درآمدی بر حقوق ثبت: مبانی و امور عمومی ثبتها (ثبت املاک- ثبت اسناد)، چاپ اول، تهران، مجد.
75
75. راینبولت، جرج، (1394)، فلسفه حق: مفهوم حق، مترجم: علیرضا میرزایی، چاپ اول، تهران، راه نوین.
76
76. ربانی، محمدحسن، (1395)، مکاتب فقهی: بررسی و تحلیل مکاتب فقهی شیعه از عصر غیبت تا دوره معاصر، چاپ اول، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
77
77. ربانی، محمدحسن، (1431 ه-ق)، مدخلی بر دانش فقه مقارن، چاپ اول، مشهد، مرکز بینالمللی ترجمه و المصطفی.
78
78. رولان، نوربرت، (1390)، انسانشناسی حقوقی، مترجم: رضا موسیزاده، چاپ اول، تهران، میزان.
79
79. ریپر، ژرژ، (1396)، نیروهای پدیدآورنده حقوق، مترجم: رضا شکوهیزاده، چاپ اول، تهران، مجد.
80
80. زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، جلد نهم، مکتبه رشیدیه، کویته-پاکستان، بیتا.
81
81. سبحانی، جعفر، (1429 ه-ق)، احکام البیع فی الشریعه الاسلامیه الغراء، چاپ اول، جلد اول، قم، موسسه امام صادق.
82
82. شاکرین، حمیدرضا، (1390)، مبانی و پیشانگارههای فهم دین، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
83
83. شبیب الموسوی، سیدبلاسم، (1434 ه-ق)، الجُهد الاصولی عند العلامه حلی: دراسه تطبیقیه فی الفقه (مبانی المختلف (نموذجاً))، مشهد، چاپ اول، موسسه الطبع والنشر التابعه للآستانه الرضویه المقدسه.
84
84. شهابی، مهدی، (1396)، فلسفه حقوق: مبانی نظری تحول نظام حقوقی از حقوق سنتی تا حقوق مدرن، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
85
85. شهیدی، مهدی، (1391)، آثار قراردادها و تعهدات (حقوق مدنی: جلد سوم)، مجد، تهران، چاپ پنجم.
86
86. شهیدی، مهدی، (1392)، تشکیل قراردادها و تعهدات (حقوق مدنی، جلد اول)، مجد تهران، چاپ نهم.
87
87. شهیدی، مهدی، (1392)، حقوق مدنی: سقوط تعهدات، جلد پنجم، چاپ هفتم، تهران، مجد، شماره81.
88
88. ضیایی فر، سعید.، (1390)، مکتب فقهی امام خمینی، چاپ اول، تهران، عروج.
89
89. ضیایی فر، سعید، (1385)، پیش درآمدی بر مکتبشناسی فقهی (گفتوگو با جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه)، چاپ اول، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
90
90. ضیایی فر، سعید، (1392)، فلسفه علم فقه، چاپ اول، جلد اول، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (قم) و سمت (تهران).
91
91. طالبی، محمدحسین، (1396)، مقایسه گفتمان حق در فرهنگ غرب و اسلام، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
92
92. عابدی سرآسیا، علیرضا، (1396)، هرمنوتیک و اصول فقه (درآمدی بر قصدیگرایی)، چاپ اول، مشهد، بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
93
93. عابدی فیروزجایی، ابراهیم، (1397)، روششناسی حقوقی کاتوزیان: عبور از دوانگاریها، چاپ اول، تهران، حقوق یار.
94
94. عبدالحکیم الصافی، علی، (1431 ه-ق)، الضمان فی الفقه الاسلامی: دراسه مقارنه لاسبابه و مجالاته فی العقود، چاپ اول، طهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه- المعاونیه الثقافیه، (2010م).
95
95. عراقی، ضیاءالدین، (1370 ه-ق)، بدایع الافکار فی الاصول، مقرر: میرزاهاشم آملی، چاپ اول، نجف، المطبعه العلمیه.
96
96. عرب صالحی، محمد، (1389)، فهم در دام تاریخینگری، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
97
97. عرب صالحی، محمد، (1391)، تاریخینگری و دین، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
98
98. عرب صالحی، محمد، (1394)، روششناسی حکم، چاپ اول. تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
99
99. علیدوست، ابوالقاسم، (1388)، فقه و عرف، چاپ چهارم، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
100
100. غنایی، سیدپیمان، (1396)، قانونگذاری اسلامی، چاپ اول، قم، تمدن نوین.
101
101. فون هایک، فردریش، (1380)، قانون، قانونگذاری و آزادی، مترجمین: مهشید معیری و موسی غنی نژاد، چاپ اول، تهران، طرح نو.
102
102. فی، برایان، (1386)، فلسفه امروزین علوم اجتماعی، مترجم: دیهیمی، تهران، طرح نو.
103
103. قنبری، محمدرضا، (1386)، بر تارک علم: شرح زندگانی، افکار و آثار استاد محمدجعفر جعفری لنگرودی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
104
104. کاتوزیان، ناصر، (1387)، الزامهای خارج از قرارداد- مسئولیت مدنی: قواعد عمومی، جلد اول، چاپ هشتم، تهران، دانشگاه تهران.
105
105. کاتوزیان، ناصر، (1388)، فلسفه حقوق، جلد اول، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
106
106. کاتوزیان، ناصر، (1389)، شیوه تجربی تحقیق در حقوق، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
107
107. کافی، مجید، (1395)، فلسفه علم و علم دینی، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
108
108. کریمی، عباس، علیرضا آبین و خدیجه شیروانی، (1396)، نظریه عمومی عدالت در علم حقوق، چاپ اول، تهران، دادگستر.
109
109. کلسن، هانس، (1387)، نظریه حقوقی ناب (مدخلی به مسائل نظریه حقوقی)، مترجم: اسماعیل نعمتاللهی، چاپ اول، قم و تهران، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با همکاری سمت.
110
110. کلی، جان، (1388)، تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، مترجم: محمد راسخ، چاپ دوم، تهران، طرح نو.
111
111. کیوانفر، شهرام، (1390)، مبانی فلسفی تفسیر قانون، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
112
112. گرجی ازندریانی، علی اکبر، (1394)، مبانی حقوق عمومی، چاپ پنجم، تهران، جنگل، جاودانه.
113
113. لوی، ژان فیلیپ و آندره کاستادلو، (1386)، تاریخ حقوق تعهدات، مترجم: رسول رضایی، چاپ اول، تهران، مهر و ماه نو.
114
114. لیتر، برایان، (1395)، واقعگرایی حقوقی آمریکایی، مترجم: محمد حسین تنهایی، مندرج در مکاتب معاصر فلسفه حقوق: کتاب راهنمای بلکول برای فلسفه حقوق، گردآورنده: دنیس پترسن، سرویراستار: محمدمهدی ذوالقدری، چاپ اول، تهران، ترجمان علوم انسانی.
115
115. مارمور، آندره، (1392)، فلسفه حقوق، ترجمه: سعید عابدی و مجید نیکویی، چاپ اول، تهرن، نگاه معاصر.
116
116. مالوری، فیلیپ، (1388)، اندیشههای حقوقی، مترجم: مترضی کلانتریان، چاپ دوم، تهران، آگاه.
117
117. متیو، برتران، (1391)، قانون، مترجم: مجید ادیب، چاپ اول، تهران، میزان.
118
118. محبی، محمد تقی، (1394)، موضوعشناسی عنصر زمان در فقه معاملات، چاپ اول، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
119
119. محقق داماد، سید مصطفی، (1391)، جلیل قنواتی، سید حسن وحدتی شبیری، ابراهیم عیدیپور، حقوق قراردادها در فقه امامیه، جلد اول، چاپ چهارم، تهران، سمت.
120
120. محقق داماد، سید مصطفی، (1406 ه-ق)، قواعد فقه، چاپ دوازدهم، جلد اول، تهران، مرکز علوم اسلامی.
121
121. مسعود، محمدخالد، (1382)، فلسفه حقوق اسلامی، مترجم: محمدرضا ظفری و فخرالدین اصغری آقمشهدی، چاپ اول، قم، بوستان کتاب.
122
122. منطق حقوقی و انفورماتیک حقوقی، نوشته و ترجمه: حسن حبیبی، (1373)، چاپ اول، تهران، اطلاعات.
123
123. مودب، سید علیرضا و محمدرضا عزتی فردویی، (1398)، روشهای تفسیری، چاپ اول، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
124
124. نبویان، سیدمحمود، (1390)، فلسفه حق: تاریخچه و مفهوم حق، چاپ اول، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
125
125. نجفی افرا، مهدی، (1382)، حرکت و زمان در فلسفه، چاپ اول، تهران، لیلا.
126
126. نوبخت، حسین، (1388)، شیوههای تفسیر قانون مدنی، چاپ اول، تبریز، فروزش.
127
127. نوبهار، رحیم، (1395)، اصول فقه: مباحث الفاظ و قواعد تفسیر متن، چاپ اول، میزان، تهران.
128
128. وارنر، ریچارد، (1395)، عملگرایی حقوقی، مترجم: امیرحسین نیکویی بندری، مندرج در مکاتب معاصر فلسفه حقوق: کتاب راهنمای بلکول برای فلسفه حقوق، گردآورنده: دنیس پترسن، سرویراستار: محمدمهدی ذوالقدری، چاپ اول، تهران، ترجمان علوم انسانی.
129
129. واعظی، احمد، (1392)، نظریه تفسیر متن، چاپ دوم، قم، حوزه و دانشگاه.
130
130. هارت هربرت، (1392)، مفهوم قانون، مترجم: محمد راسخ، چاپ سوم، تهران، نی.
131
131. هارت هربرت، (1396)، مسائل فلسفه حقوق، مندرج در کتاب فلسفه حقوق، مترجم: بهروز جندقی، چاپ اول، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
132
132. همدانی، مصطفی، (1395)، روششناسی علم اصول: از منظر علامه طباطبایی، امام و آیت الله سبحانی، چاپ اول، قم، دانشگاه قم.
133
ORIGINAL_ARTICLE
استاد جعفری لنگرودی و شعائر الاسلام
استاد جعفری لنگرودی یکی از چهرههای عرصهی فقه و حقوق اسلامی است. از ویژگیهای علمی وی، علاوه بر تسلط به مبانی و آموزههای فقهی، قوت استدلال و توانایی استنباط و قدرت تجزیه و تحلیل در مسائل حوزه فقه و حقوق است. استنادات متعدد به کتاب شعائرالاسلام ملامحمد اشرفی که در زمان تألیف آثار مورد بررسی از استاد جعفری لنگرودی صرفا تعداد معدود و انگشتشماری از آن به صورت چاپ سنگی و به صورت محدود در دسترس بوده است، از یکسو بیانگر تتبع عالمانه و خردمندانه و ذهن کنجکاوِ وی است و از دیگر سو، حاکی از ارزش این کتاب و جایگاه آن در میان آثار گرانسنگ فقهی و حقوقی است. به ویژه آنکه به نظر میرسد وی در برخی از نظریههای حقوقی خود متاثر از این اندیشمند معاصر بوده است. از این رو واکاوی مراجعات استاد جعفری لنگرودی به این اثر فقهی، هم میتواند کتاب شعائرالاسلام و اهمیت آن را به عنوان یک مرجع متقن و موثق به حوزههای فقه و حقوق بیشتر بشناساند و هم به شناخت بیشتر مبانی فکری این حقوقدان منجر خواهد شد. به علاوه آنکه از مقایسهی آرای استاد جعفری لنگرودی و مؤلف شعائرالاسلام، میتوان اشتراک نظر آنان را در غالب موضوعات در عین استقلال رای در موارد محل اختلاف نتیجه گرفت.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239831_c163a7ef1a45b8e369448e0981d1dfe9.pdf
2019-12-22
154
172
10.22034/law.2019.239831
استاد جعفری لنگرودی
شعائرالاسلام
ملامحمد اشرفی
فقه
حقوق
احمد
باقری
bagheri@ut.ac.ir
1
استاد دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
محسن
مهدیان
mohsen.mahdian@ut.ac.ir
2
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشگاه تهران
AUTHOR
1. اشرفی، حاج ملا محمد، (1385)، شعائر الاسلام، جلد اول، تصحیح و تعلیق احمد باقری، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران.
1
2. اشرفی، حاج ملا محمد، (1388)، شعائر الاسلام، جلد دوم، تصحیح و تعلیق احمد باقری، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران.
2
3. امامی، سید حسن، (1384)، حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ هجدهم، تهران، کتابفروشی اسلامیه.
3
4. باقری، احمد، مهدیان، محسن، (1396)، حواله و نهادهای مشابه در حقوق ایران، چاپ اول، گرگان، نوروزی.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1368)، حقوق خانواده، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1369)، دوره حقوق مدنی، حقوق تعهدات، چاپ دوم، تهران، دانشگاه تهران، آبان.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، حقوق مدنی رهن وصلح، چاپ دوم، تهران، گنج دانش خرداد.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، حقوق مدنی کفالت، چاپ دوم، تهران، گنج دانش، خرداد
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، حقوق مدنی وصیت، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، مکتبهای حقوقی در حقوق اسلام، چاپ دوم، تهران، گنج دانش، خرداد.
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
11
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فن استدلال، منطق حقوق اسلام، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
12
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
13
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، مضاربه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
14
15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، سیستمشناسی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اساس در قوانین مدنی – المدونه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
16
17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اندیشه و ارتقا (یکصد و یک مقاله در ماهیتشناسی حقوقی)، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
17
18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، روش جدید در مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
18
19. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1388)، دایره المعارف حقوق مدنی و تجارت، حقوق تعهدات عقود و ایقاعات، جلد اول، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
19
20. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، حقوق مدنی عقد حواله، چاپ چهارم، تهران، گنج دانش.
20
21. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، تاثیر اراده در حقوق مدنی، چاپ سوم، تهران، گنج دانش،
21
22. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، فلسفه اعلی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
22
23. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (2536)، حقوق ثبت (جلد اول)، چاپ دوم، تهران، چاپخانه حیدری.
23
24. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (2537)، دوره حقوق مدنی ارث، چاپ اول، تهران، امیرکبیر.
24
25. شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن حسن، (1387)، المبسوط فی فقه الامامیه، جلد چهارم، چاپ سوم، تهران، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
25
26. قانون مدنی.
26
27. قنبری، محمدرضا، (1386)، بر تارک علم- شرح زندگانی افکار و آثار استاد محمدجعفر جعفری لنگرودی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
27
28. کاتوزیان، ناصر، (1384)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ یازدهم، تهران، میزان.
28
29. کاتوزیان، ناصر، (1387)، قواعد عمومی قراردادها، ج3، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
29
30. کاشانی، حبیب الله، (1394)، لباب الالباب، چاپ اول، قم، موسسه کتابشناسی شیعه.
30
32. عدل، مصطفی، حقوق مدنی، چاپ چهارم، تهران.
31
33. عمید، حسن (1371)، فرهنگ عمید، چاپ هشتم، تهران، امیرکبیر.
32
34. عمید، موسی (1342)، هبه و وصیت در حقوق ایران (تقریرات وصیت)، تهران.
33
35. فاضل لنکرانی، محمد (1424 ق)، تفصیل الشریعه (الوقف و الصدقه و الوصیه و...)، چاپ اول، قم، مرکز فقه الائمه الاطهار.
34
36. قاسم زاده، سید مرتضی (1394)، حقوق مدنی حق شفعه وصیت و ارث، چاپ دوم، تهران، دادگستر.
35
37. قمی، میرزا ابوالقاسم (1371-1375)، جامع الشتات، چاپ اول، کیهان.
36
38. کاتوزیان، ناصر (1392)، حقوق مدنی- عقود معین (عطایا)، چاپ هشتم، تهران، گنج دانش.
37
39. لطفی، اسدا... (1385)، ترجمه مباحث حقوقی شرح لمعه، چاپ سوم، تهران، مجد.
38
40. محقق داماد، سید مصطفی (1378)، بررسی فقهی و حقوقی وصیت، چاپ سوم، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
39
41. ممقانی، مناهج المتقین، افست قم.
40
42. موسوی سبزواری، سید عبد الاعلی (1413-1417 ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، چاپ چهارم، موسسه المنار.
41
43. نجفی، محمد حسن (1362-1369)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، دار الکتب الاسلامیه.
42
44. نوری، رضا (1374)، اسباب ثلاثه تملک در حقوق مدنی (شفعه، وصیت، ارث)، تهران، چاپ دوم، پیام
43
45. یزدی، سید محمد کاظم (1376)، سوال و جواب، سید مصطفی محقق داماد، سید محمد مدنی بجستانی، سید حسن وحدتی شبیری (دستیاران تحقیق)، چاپ اول، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی.
44
46. یزدی، سید محمد کاظم (1417 ق)، عروه الوثقی، چاپ اول، مؤسسة النشر الإسلامی.
45
ORIGINAL_ARTICLE
جهادگر ترمینولوژی نگاری
اگر ثبت و ضبط لغات را دارای پیشینهای طولانی در تاریخ دانش مکتوب اسلام و ایران بدانیم، گردآوری و تألیف کتاب اصطلاحات علوم و فنون دارای تاریخی کهن به خصوص در زبان فارسی نبوده و این موضوع بر اصطلاحات علم حقوق نیز صادق است. گردآوری و ضبط و ثبت و تعریف اصطلاحات به عنوان یک دانش که نیاز به اطلاعات و مهارتهای گسترده دارد، بدون روش و تلاش فراوان امکانپذیر نبوده است و داشتن روش صحیح در کنار تتبع فراوان، استقرا و اجتهاد و شهامت علمی میتواند ثمر بخش باشد و نتیجة لازم را به دست دهد. در این مقاله ضمن مطالعة فشرده لغت و اصطلاح و کتابشناسی در این خصوص، روش ترمینولوژینویسی استاد جعفری لنگرودی و خصوصیات و عوامل مؤثر آن را، به عنوان اولین کسی که به این کار دست زده و بنا بر روش برگزیدة خود در پیشرفت و اعتلای این دانش مجاهدت کرده بررسی و به تشریح عملی روش ایشان پرداخته شده است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239837_e4ede870a82a7a18499610105c7324dc.pdf
2019-12-22
173
193
10.22034/law.2019.239837
ترمینولوژی حقوق
روششناسی نگارش فرهنگ اصطلاحات
استاد جعفریلنگرودی
روش تحقیق دانشنامهنگاری
سید احمد
حبیبنژاد
a.habibnezhad@ut.ac.ir
1
عضو هیئت علمی و مدیر گروه حقوق عمومی و بینالملل پردیس فارابی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
علی
امینی
daf27qom@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق عمومی ـ سردفتر اسناد رسمی ش 27 قم
AUTHOR
1. ابن خلدون، عبدالرحمن، مقدمه ابن خلدون، (1390)، ترجمه: پروین گنابادی، محمد، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
1
2. آیه اللهزاده شیرازی، مرتضی، آذرنوش، آذرتاش و عادل، محمود، (1372)، مجمع اللغات، فرهنگ مصطلحات، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
2
3. تهانوی، محمدعلی بن علی، موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم، بیروت، لبنان، مکتبه لبنان ناشرون.
3
4. جابری عربلو، محسن، (1362)، فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی، تهران، امیرکبیر.
4
5. جرجانی، میرسید شریف، (1394)، تعریفات، ترجمه: سیدعرب، حسن و نوربخش، سیما سادات، تهران، فرزان.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1335)، فرهنگ حقوقی، تهران، کانون معرفت.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1363)، ترمینولوژی حقوق، تهران، بنیاد راستاد.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1363)، دائرهالمعارف علوم اسلامی، تهران، گنج دانش
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1372)، دانشنامۀ حقوقی، تهران، امیرکبیر (دورۀ پنج جلدی).
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد پنجم، تهران، گنج دانش.
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق، تهران، گنج دانش.
11
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، الفارق، جلد دوم، تهران، گنج دانش.
12
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، تهران، گنج دانش.
13
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1388)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد اول، تهران، گنج دانش.
14
15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، قوه قدسیه، تهران گنج دانش.
16
17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، دائرهالمعارف حقوق مدنی و تجارت، تهران، راستاد، 2537.
17
18. دهخدا، علی اکبر، (1377)، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران.
18
19. شهیدی، مهدی، (1383)، سقوط تعهدات، تهران، مجد.
19
20. صدرزاده افشار، محسن، (1369)، ادلۀ اثبات دعوی در حقوق ایران، تهران، جهاد دانشگاهی.
20
21. علامه حلی، تذکره الفقهاء، چاپ قدیم، نسخه الکترونیک مکتبه اهل البیت، ویرایش دوم.
21
22. قنبری، محمدرضا، (1386)، بر تارک علم، تهران، گنج دانش.
22
23. کاشانی، ابیبکر، بدایع الصنایع، نسخه الکترونیک مکتبه اهل البیت، ویرایش دوم.
23
24. معین، محمد، (1384)، فرهنگ فارسی معین، تهران، نامن.
24
25. مؤسسه دائرهالمعارف فقه اسلامی، (1382)، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، قم، مؤسسه دائرهالمعارف فقه اسلامی.
25
26. مؤسسه دائرهالمعارف فقه اسلامی، (1423 هـ. ق)، موسوعه الفقه الاسلامی طبقا لمذهب اهل البیت ع ـ قم ـ موسسه دائرهالمعارف فقه اسلامی، تاکنون 41 جلد آن منتشر گردیده است.
26
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین جوهرة اندیشه استاد جعفری لنگرودی در مقام تعارض اراده باطنی و ظاهری در نظام قراردادها
یکی از اساسیترین اصول تدوین نظم منطقی مدنی، اصل حاکمیت اراده است. مشهور است انجام هر عمل حقوقی معلول رشتهای از فعالیتهای درونی دماغی است که هر شخصی با رجوع به وجدان خویش میتواند آنرا دریابد. با تتبع در نص و اقوال دکترین، مفروض است جوهر هر عقد توافقی است به منظور انشا و ایجاد اثر حقوقی که رکن اساسی آن ارادة متعاملین است. از طرفی مبنای هر عقد رضاست که در اثر تصدیق عمل از پیش در ذهن نقش میبندد. به عبارتی دیگر قصد و رضا برای تاسیس هر عقدی لازم و ملزوم یکدیگرند تا جاییکه رضایی که منتهی به قصد یا منشأ عقدی که رضا نباشد کارگر نیست. در نظام حقوقی ایران مبنای تمام تعهدات قانون و زیر بنای انشا تمام قراردادها ارادة طرفین است. از آنجایی که قرارداد به مثابة قانون طرفین است و به منظور لزوم حفظ معاملات و احکام مشارالیه، شرایطی مقرر است که مقنن در ماده 190 قانون مدنی احصا کرده است. د ر سیر تفسیر قوانین تعارضاتی مشهود است که قویاً نظریات تحلیلی را بر کرسی دکترین سوار میکند در مقام تفسیر قصد انشا استاد جعفری لنگرودی وجه مشترک تمام عقود و ایقاعات را قصد انشا میداند که به نوعی مرحلة اجرای تصمیم است و در مقابل قصد اخبار استعمال میشود. این پژوهش که به صورت توصیفی تحلیلی و در عین حال کتابخانهای انجام شده است با جستاری تحلیلی ضمن مشایعت ماده 190 قانون مدنی به تشریح نظریات دکترین شهیر مدنی در چارچوب رویة جاری دادگاهها میپردازد.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239839_1706644694698b0b284eefc33eb584c2.pdf
2019-12-22
194
210
10.22034/law.2019.239839
اصل حاکمیت
انشا
ایقاع
رویه
تعارض
امین
حسنوند
aminhassanvand54@yahoo.com
1
دانش آموخته بورسیه حقوق دانشکده حقوق دانشگاه امام حسین علیهالسلام
LEAD_AUTHOR
الف- منابع فارسی:
1
1. خمینی، سیدروحالله، کتابالبیع، تهران، چاپاول، موسسه تنظیم و نشر آثار امامخمینی (ره).
2
2. امامی، سیدحسن (1388)، دوره حقوق مدنی (شش جلد)، تهران، اسلامیه.
3
3. انصاری، شیخ مرتضی (1428)، مطارح الانظار، قم، مجمع الفکر الاسلامی.
4
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1392)، تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، گنج دانش.
5
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388)، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.
6
6. شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قراردادها و تعهدات، چاپ اول، تهران، حقوقدان.
7
7. شهیدی، مهدی (1388)، حقوق مدنی، تعهدات، چاپ سیزدهم، تهران، مجد.
8
8. شهیدی، مهدی (1388)، سقوط تعهدات، چاپ نهم، تهران، مجد.
9
9. عمید، حسن (1374)، فرهنگ عمید، چاپ سوم، تهران، امیرکبیر.
10
10. کاتوزیان، ناصر (1389)، اعمال حقوقی، تهران، چاپ دوم، سهامی انتشار.
11
11. کاتوزیان، ناصر (1388)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ بیست و سه، تهران، میزان.
12
12. کاتوزیان، ناصر (1383)، قواعد عمومی قراردادها، تهران، چاپ ششم، جلد اول، شرکت سهامی انتشار.
13
13. کاتوزیان، ناصر (1393)، نظریه عمومی تعهدات، چاپ هفتم، تهران، میزان.
14
14. کاتوزیان، ناصر(1388)، مقدمه علم حقوق، تهران، چاپشصتوششم، شرکتسهامی انتشار.
15
15- سنهوری، عبدالرزاق احمد (1998)، الوسیط فیالشرح تنویر الابصار، بیروت، دارالکتاب العلمیه.
16
16- نایینی، میرزاحسن (1386)، شیخ محمدعلی کاظمی، موسسه نشر اسلامی، ص 132.
17
ORIGINAL_ARTICLE
روششناسی استاد جعفری لنگرودی در وجودشناسی اعمال حقوقی
اعمال حقوقی موجودات اعتباری هستند که به عنوان وسیلهای جهت اداره روابط اشخاص جامعه در ذهن انسان ساخته شده است و با وسایل ابراز اراده به عالم واقعیت وارد میشوند. این اعمال در تقسیم بندی مرسوم به عقد و ایقاع تقسیم شدهاند. بر این اساس هر عملی که ناشی از توافق دو اراده باشد عقد یا در حکم عقد بوده و هر عملی که ناشی از یک اراده باشد ایقاع نامیده میشود. استاد جعفری لنگرودی مبنای این تقسیم بندی را نوعی مجردگرائی انتزاعی و کلی دانسته است و آن را مطابق واقعیت نمیداند. روش ایشان بر عناصرشناسی بنا شده است. در این روش هریک از اعمال حقوقی به صورت جداگانه بررسی میشود و اجزای تشکیل دهنده آن که در عرف عملی جامعه به صورت یقینی وجود دارد و موجود اعتباری بدون آن از بین خواهد رفت شناسایی میشود که به هر جزء عنصر گفته میشود. در نتیجه عمل حقوقی به چهار قسم تقسیم میشود که عقد، ایقاع، برزخ بین عقد و ایقاع و طرح عقد هستند. در این مقاله روش استاد جعفری لنگرودی در کنار روش مرسوم مورد بررسی قرار میگیرد و مبانی هر روش به همراه آثار آن مورد بحث واقع میشود. در انتها این نتیجه حاصل میشود که روش استاد جعفری لنگرودی با منطق حقوقی مطابقت داشته و مرز بین اقسام عمل حقوقی را به خوبی ترسیم میکند.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239840_737c1829f8fb9b476a7e7bc62508f403.pdf
2019-12-22
211
229
موجود اعتباری
موضوع
عنصر
منطق حقوق
اصالت عمل
اعمال حقوقی
حسین
حمدی
std_hamdi@khu.ac.ir
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران
LEAD_AUTHOR
الف: منابع فارسی
1
1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1378)، رهن و صلح، تهران، گنج دانش.
2
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380)، فلسفه اعلی در علم حقوق، تهران، گنج دانش.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول، تهران، گنج دانش.
4
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380)، فلسفه حقوق مدنی، جلد دوم، تهران، گنج دانش.
5
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1381)، تئوری موازنه، تهران، گنج دانش.
6
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق، تهران، گنج دانش.
7
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، فن استدلال منطق حقوق اسلام، تهران، گنج دانش.
8
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، تهران، گنج دانش.
9
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، سیستمشناسی در علم حقوق، تهران، گنج دانش.
10
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، اندیشه و ارتقاء، تهران، گنج دانش.
11
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، تاثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، گنج دانش.
12
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، تهران، گنج دانش.
13
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1393)، قوه قدسیه، تهران، گنج دانش.
14
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1397)، علم موضوعشناسی، تهران، گنج دانش.
15
15. شهیدی، مهدی (1385)، تشکیل قراردادها و تعهدات، تهران، مجد.
16
16. شیروانی، علی (1391)، شرح مصطلحات فلسفی بدایةالحکمه و نهایةالحکمه، قم، بوستان کتاب.
17
17. طباطبایی، سید محمد حسین (1393)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، جلد دوم، تهران، صدرا.
18
18. کاتوزیان، ناصر (1385)، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
19
19. محقق داماد، سیدمصطفی (1394)، جلیل، قنواتی، سید حسن، وحدتی شبیری، ابراهیم، عبدی پور، حقوق قراردادها در فقه امامیه، جلد اول.
20
20. مصباحیزدی، محمدتقی(1390)، آموزش فلسفه، جلددوم، قم، مؤسسه آموزشىوپژوهشى امامخمینى.
21
ب: منابع فقهی
22
21. انصاری دزفولی (شیخ انصاری)، مرتضی (1414ه. ق)، رسائل فقهیه و اصولیه، جلد اول، قم، مکتبه المفید.
23
22. انصاری دزفولی (شیخ انصاری)، مرتضی (1415 ه. ق)، المکاسب، جلد سوم، قم، کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
24
23. انصاری دزفولی (شیخ انصاری)، مرتضی (1421ه. ق)، صیغ العقود و الایقاعات، قم، مجمع اندیشه اسلامی.
25
24. حسینی مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417 ه. ق)، العناوین الفقهیه، جلد دوم، قم، اسلامی.
26
25. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم (1421ه. ق)، حاشیه المکاسب، جلد اول، قم، اسماعیلیان.
27
26. عاملى (شهید ثانی)، زین الدین بن على (1413ه. ق)، مسالک الافهام الى تنقیح شرائع الاسلام، جلد سوم، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیه.
28
27. عاملی (شهید اوّل)، محمد بن مکی (1420ه. ق)، القواعد و الفوائد، جلد1، قم، مفید.
29
28. نجفى (صاحب جواهر)، محمدحسن (1404ه. ق)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، جلد22، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
30
29. نراقی، مولی احمد (1417ه. ق)، عوائد الایام فی بیان قواعد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
31
ORIGINAL_ARTICLE
مواجهه با ضعف تمثیل در آثار استاد جعفری لنگرودی
این تحقیق به منظور ارائه توصیف و تحلیلی از ضعف تمثیل و مواجهه با آن در آثار استاد جعفری لنگرودی انجام شده است.یافتههای این تحقیق حاکی از آن است که ضعف تمثیل در آثار علمی و پژوهشی امری مشهود و مستند است و موجب ضعف استدلال و سستی بنیان پژوهشهای علمی شده است. تحلیل آماری از کاربرد تمثیل «اکرمالعلماء» حاکی از آن است که بیش از هفتهزار مورد این تمثیل در منابع فقهی و اصولی استفاده شده است! و تحلیل کیفی حاکی از وجود دهها مصداق از مثالهای ضعیف و فاقد کاربرد است که هیچ کمکی به فرآیند یاددهی و یادگیری نمیکنند و فراگیران را از تحرک اندیشه میدارند و نوعی درنگ ذهنی برای آنها پدید میآورند و فرآیند معنارسانی را با اختلال مواجه میکنند.در تحقیق حاضر با استفاده از آرایه ادبی تشخیص یا جانبخشی و شخصیتبخشی به «اکرمالعلماء» -به عنوان یکی از تمثیلهای پرکاربرد در فقه و اصول- توضیح داده شده است که کاربرد فراوان و ناروای این تمثیل؛ چگونه معنای لغوی و مفهوم ادبی این تمثیل را تغییر داده و چگونه استاد جعفری لنگرودی با طراحی و خلق مثالهای زنده و جدید تلاش کرده که بر غنای علمی تمثیلهای تخصصی بیفزاید و با فراوانسازی تمثیلهای جدید و زندۀ حقوقی، فرایندهای یاددهی و یادگیری را متحول کرده است و نتیجه آنکه توسعه علمی و افزایش «شاخص تولید علم» مستلزم آن است که در آینده نیز باید در پژوهشهای فقهی، اصولی و حقوقی به دنبال یافتن مثالهای جدید و پرکاربرد بود و این فرآیندها را توسعه بخشید.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239832_3eaed8a2f21512ae34b22aa5dd1deb5d.pdf
2019-12-22
230
249
10.22034/law.2019.239832
اکرمالعلماء
جعفری لنگرودی
ضعف تمثیل
شاخص تولید علم
محمد
درویشزاده
darvishzadeh@lawpedia.ir
1
عضو هیأت علمی مرکز پژوهشی دانشنامههای حقوقی علامه
LEAD_AUTHOR
الف- منابع فارسی
1
1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، فلسفه فرهنگ و هنر، تهران، گنج دانش.
2
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلد دوم، تهران، گنج دانش.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1381)، فلسفه عمومی حقوق بر پایه اصالت عمل، تئوری موازنه، تهران، گنج دانش.
4
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فن استدلال در علم حقوق، تهران، گنج دانش.
5
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، تهران، گنج دانش.
6
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، الفارق، جلد دوم و سوم، تهران، گنج دانش.
7
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، روش جدید در مقدمه علم حقوق، تهران، گنج دانش.
8
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، تهران، گنج دانش.
9
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، گنج دانش.
10
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، فلسفه حقوق مدنی، جلد یک، تهران، گنج دانش.
11
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1394)، فلسفه اعلی در علم حقوق، تهران، گنج دانش.
12
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، رنسانس فلسفه، جلد چهارم، تهران گنج دانش.
13
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1389)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، گنج دانش.
14
14. حزین لاهیجی، (1375)، دیوان، مکتوب.
15
15. دیوان حافظ
16
16. کتابخانه دیجیتال نور به آدرس www. noorlib. ir در اسفند 1397.
17
17. گلستان سعدی
18
18. همایی، جلالالدین، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ سی و یکم، هما.
19
ب- منابع عربی
20
19. قرآن کریم
21
20. صحیفه سجادیه
22
21. مناجات امام سجاد علیه السلام
23
22. شهید ثانی، زینالدین بن علی، (1314)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، جلد دوم، موسسه المعارف الاسلامیه.
24
23. ابن رجب، عبدالرحمن بن احمد، (بی تا)، القواعد در فقه شامل عبادات و معاملات.
25
24. ابن قدامة المقدسی، (1388)، المغنی، جلد پنجم، مکتبة القاهرة.
26
25. حسینی شقرائی عاملی نجفی، سید محمد جواد بن محمد، (1391)، مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة، جلد ششم، مؤسسة النشر الاسلامی.
27
26. روح الله، خمینی، (1387)، مناهج الوصول الی علم الاصول، جلد اول، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
28
27. السمنانی، أبی القاسم، (2015)، روضه القضاء و طریق النجاه، حلد سوم، محقق صلاح الدین الناهی.
29
28. طباطبایی، علامه محمدحسین، (1372)، نهایه الحکمه، دانشگاه الزهراء(س)، معاونت پژوهشی.
30
29. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1414)، تذکره الفقها، جلد دوم، المکتبة المرتضویه.
31
30. کاشف الغطاء، شیخ جعفر بن شیخ خضر، (1227 ق)، شرح قواعد الاحکام علامه حلی، شرح کتاب البیع.
32
31. نوری، یحیی بن شرف، (بیتا)، المجموع شرح المهذب، جلد دوازدهم و چهاردهم، بیروت، دارالفکر.
33
ORIGINAL_ARTICLE
بسترهای (منابع) اماره قضایی مرور دیدگاه استاد جعفری لنگرودی و آرای محاکم
درجه ارزش اماره قضایی را قانون به نظر دادرس واگذار کرده است تا در هر موردی که از اوضاع و احوال موجود در خارج، حقیقت امر را بهدست آورد، به استناد آن حکم کند. امارات قضایی در واقع استنباطهای دادرس از قراینی است که اصحاب دعوی به دست میدهند. این استنباط و استدلال، مبتنی بر مبنا و منابعی است. در برخی منابع ظّن، یکی از منابع اماره قضایی معرفی شده است. در واقع ظّن بستر استناد به اماره قضایی است. یعنی دادرس با توجه به قراین و نشانهها و عوامل دیگر، مثل؛ عرف و عقل و منطق و برقراری رابطه بین آنها و نیز بین موضوع، در موقعیت ظن قرار میگیرد و آن وقت به اماره استناد میکند. در دیدگاه استاد جعفری لنگرودی علم عادی مبنا ومنبع اماره قضایی است. علم عادی که برای قاضی ایجاد میشود، خود از منابعی به دست میآید؛ مثل عرف جاری بین مردم، پرسش و پاسخ از اصحاب دعوی یا دلایل منطقی و عقلی. در نتیجه این امور میزانی از علم و اطمینان برای قاضی ایجاد میشود که برای وی علم عادی یا همان اماره قضایی ایجاد میکند. در آرای محاکم مشاهده میشود عرف و عادت، پرسش و پاسخ ازاصحاب دعوی و قراین عقلی و منطقی به عنوان منابع اماره قضایی مورد استناد قرار گرفته است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239845_838244ace85eeffe794ad5f25834df20.pdf
2019-12-22
250
273
10.22034/law.2019.239845
آرای محاکم
اماره قضایی
جعفری لنگرودی
علم عادی
رضا
شاه حسینی
sh_saber@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی و معاون دادگستری شهرری
LEAD_AUTHOR
الف- منابع فارسی:
1
1. امامی، سید حسن. (1374)، حقوق مدنی، جلد ششم، چاپ ششم. تهران، اسلامیه.
2
2. پوراستاد، مجید (1391)، نقش دادرس مدنی در تحصیل دلیل و کشف حقیقت، دانش، چاپ دوم، تهران، شهر.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375)، دانشنامه حقوقی، جلد اول و پنجم، چاپ پنجم، تهران، امیرکبیر.
4
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1363)، دائره المعارف علوم اسلامی قضایی، چاپ احمدی، جلد اول و دوم، تهران، گنج دانش.
5
5. ریاضی، علی اکبر (74-1372) «نقش امارات قضایی در اثبات حق (نقدی بر یک حکم)»، مجله کانون وکلای دادگستری، شماره 163-160 (دوره جدید 9-8)
6
6. شایگان، علی (1375)، حقوق مدنی ایران، تهران، طه.
7
7. شجاعی، عبدالرضا (1385)، «اماره قضایی» (پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی).
8
8. شمس، عبدالله (1384)، آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، چاپ نخست، تهران، دراک.
9
9. کاتوزیان، ناصر (1383)، اثبات و دلیل اثبات، جلد دوم. چاپ اول، تهران، میزان.
10
10. کریمی، عباس (1387)، «تقریرات درس نقش قاضی در اداره ادله اثبات دعوی» (مقطع کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه تهران).
11
11. ناصری، فرج الله. (1344)، امارات در حقوق مدنی ایران. موجود در کتابخانه مجلس شورای اسلامی با شماره ثبت 76654. تهران، بینام.
12
12. ولویون، رضا (1388)، اماره تصرف، چاپ دوم، تهران، جاودانه، جنگل.
13
ب- منابع عربی:
14
13. الجراح، علی احمد (2010 م) قواعد الاثبات بغیر الکتابه فی دعوا المدینه و التجاریه. بیروت: الحلبی الحقوقی، الطبعه الاولی.
15
14. محمدالحجار، حلمی و محمدالحجار، هانی. 1431 ه.ق (2110 م) الوسیط فی اصول المحاکمات المدینه، بیروت، الطبعه السادسه الجزء الاول.
16
15. الطرابلسی، علاء الدین ابی الحسن علی بن خلیل. (1393 ه. ق)، معین الحکام فیما یتردد بین الخصمین من الاحکام. مصر، طبعه الثانی.
17
16. نجفی، محمدحسن (1363 هـ.ش)، جواهر الکلام، جلد چهارم، تهران، دار المکتب الاسلامیه.
18
17. نشأت، احمد (2008م)، رساله الاثبات. الجزء الثانی، بینام، بیجا.
19
ORIGINAL_ARTICLE
پروازی در آسمان کتابهای «مقدمه علم حقوق» استادان جعفری لنگرودی و کاتوزیان
دو مقدمه در یک متن- تقدیم به حقوقدان فقیه ادیب کثیرالابعاد، دکتر استاد جعفری لنگرودی به پاس گنجینهشان برای حقوق ایرانمقدمه علم حقوق، عنوان درسی است در فهرست آموزشی دانش حقوق در ایران که سالیان درازی است در دانشکدهها و گروههای حقوق، تدریس میشود. درسی که ابتدای ورود دانشجویان به مقطع کارشناسی در دانشگاهها طی ترم اول رشتة حقوق، ارائه میشود. هدف از تعبیة این درس، شناخت مباحث و مفاهیم بنیادین علم حقوق است که قاعدتا فلسفة حقوق، ماهیت، مبانی، منابع و شمای کلی نظام حقوقی را دربر میگیرد. در میان خیل کتابهای مقدمة علم حقوق، دو اثر پیشگام و ممتاز، «مقدمة عمومی علم حقوق» از استاد جعفری لنگرودی و «مقدمة علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران» از ناصر کاتوزیان است که اولی، تقدم تاریخی دارد و دومی، به دلیل ترک فضای رسمی حقوق و بعد آن، مهاجرت استاد جعفری لنگرودی، بسیار بیشتر رواج دارد. در این مقاله، دو کتاب به طور تطبیقی، تحلیل و نتیجه نشان میدهد هرچند، مقصود استاد جعفری لنگرودی، از عنوان «مقدمة عمومی علم حقوق»، پرداختن به مقدمة محض دانش حقوق، فارغ از گرایشهای آن است؛ اما این اثر ارزشمند، بیشتر، مقدمة اصول فقه است. کتاب کاتوزیان نیز، مقدمه حقوق خصوصی با تاکید بر حقوق مدنی و ادلة اثبات دعوی است. آخر اینکه، عدالت و حقوق بشر، مقولات نحیف و مغفول این کتابهای ارجمند هستند.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239826_4e5e48c8e20d31b9ab81626d32f96bcc.pdf
2019-12-22
274
289
10.22034/law.2019.239826
مقدمة علم حقوق
حقوق خصوصی
عدالت
اصول فقه
استاد جعفری لنگرودی
کاتوزیان
وحید
آگاه
dragah@atu.ac.ir
1
عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبائی، عضو موسس و بازرس انجمن ایرانی حقوق اداری
LEAD_AUTHOR
محمدحسین
شریف
mhsharif98@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی حقوقدانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1383)، مقدمه عمومی علم حقوق، تهران، چاپ هشتم، گنج دانش.
1
2. کاتوزیان، ناصر، (1389)، مقدمه علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، تهران، چاپ هفتاد و پنجم، شرکت سهامی انتشار.
2
ORIGINAL_ARTICLE
عقد در آیینه اندیشه «استاد جعفری لنگرودی»
عقد به عنوان یکی از منابع تعهد، بیشترین کاربرد را در روابط حقوقی جامعه دارد و براین اساس تحلیل و بررسی ارکان و عناصر عقد دارای اهمیت است. در قانون مدنی عقد تعریف شده و شرایط اساسی آن در ماده 190 بیان شده است، ولی برای تحلیل عناصر تشکیل دهنده عقد به عهدة حقوقدانان است؛ استاد جعفری لنگرودی در آثار خود تحلیل درخوری در این خصوص ارائه دادهاند؛ بر این اساس هدف از این مقاله بررسی تحلیل به عمل آمده استاد جعفری لنگرودی است که با تدقیق در آرا و نظریات وی و با روش توصیفی به بررسی موضوع پرداخته شده است و نهایتاً به این نتیجه میرسیم که خوانش جدید و بدیعی از مفهوم عقد و عناصر آن را ارائه کرده است، به گونهای که با استفاده از این نظریه ماهیت وصیت تملیکی را ایقاع و نیز ماهیت معامله فضولی را طرح عقد نامید.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239850_db567a2efdd915ed546f4a144616b8b8.pdf
2019-12-22
290
304
10.22034/law.2019.239850
عقد
ارکان
مفهوم
تعهد
قانون
علی رضا
شریفی
alireza.sharify@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه پیام نور
LEAD_AUTHOR
الف- فارسی
1
1. امامی، سیدحسن (1377)، حقوق مدنی، جلد سوم، تهران، اسلامیه
2
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، فن استدلال (منطق حقوق و اسلام)، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
4
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1382)، مجموعه محشی قانون مدنی، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
5
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1386)، الفارق، جلد سوم، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
6
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، المدونه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
7
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1387)، اندیشه و ارتقاء (یکصد و یک مقاله در علم ماهیتشناسی حقوقی)، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
8
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1390)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
9
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1396)، رنساس فلسفه (فلسفه وجود اعتباری)، چاپ اول، جلد چهارم، تهران، گنج دانش.
10
10. شهیدی، مهدی (1377)، تشکیل قراردادها و تعهدات، چاپ اول، تهران، حقوقدان.
11
11. شهیدی، مهدی (1394)، حقوق مدنی 3 (تعهدات)، نوزدهم، تهران، مجد.
12
12. صفایی، سیدحسن (1384)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، چاپ سوم، جلد اول، تهران، میزان.
13
13. صفایی، سیدحسن و شعبانی کندسری، هادی (1397)، حقوق مدنی (شفع، ارث و وصیت)، چاپ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار.
14
14. طباطبایی، سید علی (1404)، ریاضالمسایل فی البیان الاحکام بالدلایل، جزء الاول، قم، موسسه آلبیت.
15
15. قاسمزاده، سید مرتضی (1394)، حقوق مدنی (حق شفعه، وصیت و ارث)، چاپ دوم، تهران، دادگستر.
16
16. کاتوزیان، ناصر (1381)، قواعد عمومی قراردادها، جلد اول، چاپ پنجم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
17
17. کاتوزیان، ناصر (1382)، وصیت در حقوق مدنی ایران، چاپ اول، تهران، دانشگاه تهران.
18
18. کاتوزیان، ناصر (1383)، قواعد عمومی قراردادها، جلد دوم، چاپ سوم، تهران، شرکت سهامی انتشار.
19
ب- عربی
20
19. البغاء، مصطفی و الخن، المصطفی، (1431)، فقه المنهجی علی المذهب الامام الشافعی، جلد سوم، دمشق، دارالمصطفی.
21
20. حسینی عاملی، (1419)، مفتاح الکرامه، جلد 23، بیروت، دار الحیاء التراث العربی.
22
21. خمینی، روح الله، (1409)، تحریر الوسیله، جلد دوم، چاپ اول، قم، موسسه اسماعیلیان.
23
22. روحانی (حسینی)، سیدصادق، (1412)، فقه الصادق، جلد 20، چاپ اول، قم، مدرسه امام صادق.
24
23. سنهوری، عبدالرزاق احمد، (2009)، الوسیط فی شرح قانون مدنی الجدید، جلد اول، طبعه الجدید، بیروت، منشورات الحلبی الحقوقیه.
25
24. شهید ثانی، (1384)، الروضه البهیه فی المعه الدمشقیه، الجزء الثانی، الطبعه الثالثه، قم، المطبعه نوید الاسلام
26
25. علامه حلی، (1413)، قواعد الاحکام فی معرفة الحلال و الحرام، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم، مؤسسة النشر الإسلامی.
27
26. محقق حلی، (1428)، شرایع الاسلام، سماحه آیت الله العظمی الحاج السید صادق الحسینی الشیرازی، چاپ اول، جلد دوم، قم، رشید.
28
ORIGINAL_ARTICLE
اندیشههای نو در «تئوری موازنه» و مقایسه آن با برخی از نظریههای فرانسوی
تئوری موازنه کتاب جالبی است که استاد جعفری لنگرودی تألیف و در آن اندیشههای نو و بدیعی را مطرح کردهاند که در آثار قدیم و جدید بیسابقه است. اندیشههای وی در کتاب مزبور در این مقاله مورد بررسی واقع شده است.در مقاله، اصول موازنه تملیک در برابر تملیک، موازنه تسلیم در برابر تسلیم و موازنه در ارزش عوضین در قراردادهای مالی معوض مورد شرح و بحث قرار گرفته است. این سه اصل موازنه از ارادة طرفین نشئت میگیرد و مبتنی بر عقل و منطق و عدالت است.اصل دیگری که در کتاب و مقاله بر آن تأکید شده اصل ابقای عقد است که با اصل لزوم عقد تفاوت دارد و در آثار متقدمان و متأخران به آن توجه نشده یا به ندرت به آن اشاره شده است. این اصل گرهگشای برخی از مسائلی است که در کتاب و مقاله مطرح شده است.به هم خوردن هر یک از اصول موازنه پیامدهایی را به دنبال دارد. هرگاه موازنه در تملیک به هم خورد. چه بسا عقدی واقع نمیشود، یا به تعبیری عقد باطل است، مانند فروش مال معینی که در زمان عقد موجود یا مقدورالتسلیم نیست، یا فروش مالی که جزئی از آن متعلق به دیگری است و مالک تنفیذ نمیکند که در این صورت معامله نسبت به جزئی که موازنه در آن مخدوش و باطل است و از این رو مشتری میتواند جزئی را که اشکالی ندارد قبول و ثمن را به نسبت تقلیل دهد یا معامله را کلاً با اعمال خیار تبعض صفقه فسخ کند.اصل موازنه در تسلیم هم که در فقه و حقوق عملی مهمتر از تملیک است باید رعایت شود و در صورت به هم خوردن موازنه مزبور قرارداد منفسخ میشود، مانند مورد تلف مبیع قبل از قبض، یا متعهد له میتواند از اجرای تعهد امتناع کند تا طرف دیگر حاضر به ایفای تعهد شود. (حق حبس) یا در پارهای موارد مشتری حق فسخ پیدا میکند، مانند خیار تأخیر ثمن و خیار تعذر تسلیم.موازنه در ارزش عوضین نیز در قراردادهای مغابنه مهم و به هم خوردن آن دارای پارهای تبعات و ضمانتهای اجرایی است، مانند خیار عیب، خیار غبن و خیار تدلیس.اصل موازنه تملیک در برابر تملیک تا حدی قابل مقایسه با نظریه علت یا جهت تعهد در حقوق فرانسه و اصل موازنه تسلیم در برابر تسلیم تا حدی قابل مقایسه با نظریه کاپیتان استاد بزرگ فرانسوی درباره علت تعهد است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239843_c0557aa1e9bf3e264ab4369e8d44b5aa.pdf
2019-12-22
305
347
10.22034/law.2019.239843
تئوری موازنه
نظریههای فرانسوی
جعفری لنگرودی
ابقای عقد
سید حسین
صفائی
hsafaii@ut.ac.ir
1
استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
الف- منابع فارسی
1
1. امامی، سیدحسن، (1335)، حقوق مدنی، جلد اول، دانشگاه تهران.
2
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر،(1381)،تئوری موازنه برپایه اصالتعمل، چاپاول، گنجدانش.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1396)، رنسانس فلسفه، فلسفه وجود اعتباری، جلد چهارم، چاپ اول، گنج دانش.
4
4. سلطان احمدی، جلال، (1391)، تجزیه پذیری قرارداد، مطالعه تطبیقی در فقه، حقوق ایران، انگلیس و کنوانسیون بیع بینالملل کالا، جاودانه.
5
5. صفایی، سیدحسین و دیگران، (1397)، حقوق بیع بینالمللی، چاپ هشتم، دانشگاه تهران.
6
6. صفایی، سیدحسین، (1395)، مجموعه مقالات حقوق مدنی و حقوق تطبیقی، چاپ چهارم، بنیاد حقوقی میزان.
7
7. صفایی، سیدحسین، (1397)، دوره مقدماتی حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها، چاپ سی ام، بنیاد حقوقی میزان.
8
8. کاتوزیان، ناصر، (1369)، قواعد عمومی قراردادها، جلد پنجم، چاپ اول، بهنشر.
9
9. کاتوزیان، ناصر، (1376)، حقوق مدنی، عقود معین (1)، معاملات معوض، چاپ ششم، شرکت سهامی انتشار.
10
10. کاتوزیان، ناصر، (1389)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، چاپ بیست و پنجم، میزان.
11
11. کنوانسیون سازمان ملل متحد راجع به قراردادهای بیع بینالمللی کالا (وین 1980)، ترجمه دفتر خدمات حقوقی بینالمللی مندرج در مجله حقوقی، شماره 9، 1367؛ متن انگلیسی و فارسی: سید حسین صفایی و دیگران، حقوق بیع بینالمللی، ص 403 به بعد.
12
ORIGINAL_ARTICLE
عقد صلح و نسبت آن با ماده 10 ق.م. از دیدگاه استاد جعفری لنگرودی
در میان عقود مختلف، عقد صلح به دلیل قلمرو وسیع خود این خصیصه منحصر به فرد را دارد که میتوان نتیجة سایر عقود و تراضی میان اشخاص را در قالب آن ترسیم کرد بدون اینکه احکام اختصاصی آن عقود در این چارچوب جاری باشد. صلح قالبی است وسیعتر از همة عقود معین که برای تحقق حاکمیت اراده فراهم آمده و قانون مدنی نیز در مواد 754 و 758 به این مهم اشاره دارد. از سوی دیگر مادة 10 ق.م. اصلی به نام اصل آزادى قراردادها را تاسیس کرده است که به حکومت اراده، دامنة گسترده اى بخشیده و آن را از حصار عقود معین خارج ساخته است. منظور قانونگذار از وضع ماده 10 ق.م اعتبار بخشیدن به معاملاتی است که، علیرغم نیاز جامعه، با لحاظ آثار مورد نظر طرفین، در قالب هیچ یک از عقود معین نمیگنجد. میان حقوقدانان همیشه این اختلاف وجود داشته است که آیا با وجود عقد صلح، به ماده 10 که از ماده 1134 ق.م فرانسه اقتباس شده، نیازی بوده است یا نه؟ وفق نظر استاد جعفری لنگرودی، با وجود عقد صلح و مواد 752 و 754 ق.م عاریت کردن مدلول ماده 10 از حقوق فرنگی، امری زائد است و نباید گفت اصل آزادى اراده به وسعتى که در ماده 10 بیان شده است در فقه سابقه ندارد، زیرا ملاحظة اقسام گوناگون عقد صلح و مستندات آن در فقه که در عین حال مبین وسعت مدلول مواد قانون مدنى در عقد صلح است، براى اثبات خلاف این اندیشه دلیلى زنده است. نوشتار حاضر عهده دار تبیین نسبت این دو نهاد حقوقی با تاکید بر دیدگاه استاد جعفری لنگرودی است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239853_112172a0631dcb0d505df29d72296327.pdf
2019-12-22
348
369
10.22034/law.2019.239853
عقد صلح
ماده 10ق.م
اصل آزادی اراده
آزادی قراردادی
استاد جعفری لنگرودی
سید محمد صادق
طباطبایی
tabatabaei@ase.ui.ac.ir
1
دانشیار گروه حقوق دانشکده علوم اداری و اقتصاد، دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
محمد
امینی
aminimihammad341@gmail.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
1. ابی محمد عبدا.. بن احمد بن محمد ابن قدامه، (1405 ه –ق)، المغنی، ج5، بیروت، دارالفکر
1
2. امامی، مسعود، (1382)، «صلح ابتدایی»، فصلنامه فقه اهل بیت، شماره 34.
2
3. امامى، سید حسن، (1376)، حقوق مدنى، جلد دوم، چاپ سیزدهم، تهران، کتابفروشى اسلامیة، تهران.
3
4. بحرانی، یوسف، (1405-1409 ق)، الحدائق الناضرة، ج۲۱، قم، الطبعه الاولی، موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه.
4
5. بروجردی عبده، محمد، (1380)، حقوق مدنی، تهران، مجد، ص 306.
5
6. بهبهانی، محمد باقر، (1417 ه-ق)، حاشیه علی مجمع الفائده و البرهان، قم، موسسه علامه المجدد الوحید البهبهانی.
6
7. بیات، فرهاد، شیرین بیات، (1395)، شرح جامع قانون مدنی، تهران، ارشد.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1378)، حقوق مدنی (حقوق تعهدات)، چاپ سوم، گنج دانش.
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1358)، حقوق اسلام، تهران، گنج دانش.
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1375)، مقدمه عمومی علم حقوق، چاپ چهارم، گنج دانش.
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1378)، مبسوط در ترمینولوژی حقوق (جلد سوم)، تهران، گنج دانش.
11
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، روش جدید در مقدمه علم حقوق، چاپ اول، گنج دانش.
12
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، فرهنگ عناصرشناسی، گنج دانش.
13
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، فلسفه حقوق مدنی(جلد اول و دو2)، چاپ سوم، گنج دانش.
14
15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1394)، حقوق مدنی (رهن-صلح)، چاپ اول، ابن سینا.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، فرهنگ حقوقی، کانون معرفت، بدون تاریخ.
16
17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1379)، مجموعه محشی قانون مدنی، گنج دانش
17
18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، الفارق، تهران، گنج دانش.
18
19. جمعی از نویسندگان، (1392)، فرهنگفقه، جلد پنجم، موسسه دائره المعارف فقه اسلامی.
19
20. حر عاملی، (1414 ق)، وسائل الشیعه، الطبعه الثانیه، موسسه آلالبیت علیهمالسلام لاحیاء التراث.
20
21. حلی، علامه، (1414 ق)، تذکره الفقها، جلد شانزدهم، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام.
21
22. حلی، علامه، (1419-1413 ق)، قواعد الاحکام، جلد دوم، الطبعه الولی، قم، موسسه نشرالاسلامی التابعه لجماعه المدرسین، ص۱۷۲.
22
23. خویی، (1410ق)، منهاج الصالحین، جلد دوم، البعه الثامنه و العشرون، نشر مدینه العلم.
23
24. ره پیک، سیامک، (1385)، «نگاهی دوباره به عقود معین (قسمت اول-عقد صلح»، فصلنامه دیدگاههای حقوقی دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، شماره 38 و 39.
24
25. سبزواری، محمد باقر، (1423ق)، کفایه الاحکام، جلد اول، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
25
26. سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، (1413ق)، الاشباه و النظائر، بیروت، دارالکتب العلمیه، ص134.
26
27. شهید ثانی، (1410ق)، الروضه البهیه (محشی-کلانتر)، جلد چهارم، قم، کتابفروشی داوری.
27
28. شهید ثانی، (1417-1413ق)، مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، جلد چهارم، الطبعه الاولی، مؤسسة المعارف الامیة.
28
29. شهیدی، مهدی، (1380)، حقوقمدنی (تشکیل قراردادها و تعهدات)، جلداول، تهران، مجد.
29
30. شهیدی، مهدی، (1386)، حقوق مدنی 6 (عقود معین 1)، تهران، مجد.
30
31. شیخ انصاری، (1432 ق)، مکاسب، جلد سوم، تراث الشیخ الاعظم.
31
32. شیخ طوسی، (1387ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، جزء ثانی، المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، الطبعه
32
33. صفایی، حسین، (1351)، حقوق مدنی (تعهدات و قراردادها)، تهران، جلد دوم، موسسه عالی حسابداری (چاپ میهن).
33
34. عاملی، سید محمد جواد، (1326)، مفتاح الکرامه، جلد پنجم، چاپ مصر.
34
35. عدل، مصطفی، (1342)، حقوق مدنی، تهران، چاپ هفتم، امیر کبیر، تهران.
35
36. قاروبی، حسن، (1395)، النضید، جلد بیست و یکم، عالمه.
36
37. قمی، میرزا ابوالقاسم، (1371-1375)، جامع الشتات(جلد سوم)، چاپ اول، کیهان.
37
38. کاتوزیان، ناصر، (1368)، حقوق مدنى (مشارکتها و صلح)، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
38
39. کاتوزیان، ناصر، (1374)، حقوق مدنى (قواعد عمومى قراردادها)، جلد اول، تهران، چاپ سوم، شرکت سهامى انتشار
39
40. کاتوزیان، ناصر، (1395)، قانون مدنى در نظم حقوقى کنونى، تهران، نیزان.
40
41. محمد حسینی طرقی، مرتضی، (1381)، (مفهوم و پیشینه تاریخی عقد صلح)، کانون، دوره دوم، شماره 39.
41
42. معین، محمد، (1376)، فرهنگ فارسی، جلد دوم، چاپ یازدهم، تهران، امیر کبیر.
42
43. مغنیه، محمد جواد، (1421ق)، فقه الامام جعفر الصادق، جلد چهارم، چاپ بیست و یکم، لطبعه الثانیه، موسسه انصاریان، ص۸۵.
43
44. منصوری، محمد، محمد مهدی الشریف، سید محمد صادق طباطبایی، (1397)، (واکاوی حقیقت عقد صلح و معیارهای توصیف عقود معین به صلح)، مطالعات حقوقی، دوره دهم، شماره ششم.
44
45. موسوی سبزواری، سید عبد الاعلی، (1413-1417ق)، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، جلد هجدهم، موسسه المنار.
45
46. نائینی، (1418ق)، منیه الطالب، جلد اول، قم، مؤسسة النشر الإسلامی التابع لجماعة المدرسین بقم المشرفة.
46
47. نجفی، محمد حسن، (1369-1362)، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، جلد بیست و ششم، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ص 219.
47
ORIGINAL_ARTICLE
ابزارهای ماهیّتشناسی و تأثیر آنها در پذیرش ماهیّت ایقاعی وصیّت تملیکی، وقف و هبه (بررسی آرا و اندیشههای استاد جعفری لنگرودی)
شناخت آثار و احکامِ موجوداتِ اعتباری منوط بهشناسایی ماهیّت آنها است. اهمیت ماهیتشناسی ناشی از همین اناطه و نیز عوامل دیگری است همچون عدم تصرُّف و دخالت قانونگذاران در موضوعاتِ احکام و احاله آن به عرف عادت و نیز اجمال اجتناب ناپذیر عرف عادت در پارهای از موضوعات، بر این اساس ضرورت تلاش علمی و اظهار نظر مستدلّ دکترین در شناسایی ماهیات حقوقی امری مسلم است. در این نوشتار، به بررسی نظرات استاد جعفری لنگرودی – از تلاشگران حوزه فلسفه موجودات اعتباری و ماهیتشناسی این موجودات– در شناخت ابزارهای ماهیتشناسی میپردازیم و تأثیر این ابزارها در اثبات ماهیّت ایقاعی وصیت تملیکی، وقف و هبه مطالعه میشود تا تببین شود که از دیدگاه ایشان، ابزارهای شناخت ماهیّات کدامند و این ابزارها چه تأثیری در پذیرش ایقاع بودن نهادهای مذکور و ردّ ماهیّت عقدی آنها دارد؟ از ویژگیهای این تحقیق این است که در این تحقیق با بیش از یکصد و بیست ارجاع به بیش از بیست اثر استاد جعفری لنگرودی استناد شده است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239824_49d1980f6890429885d38ad35901febb.pdf
2019-12-22
370
395
10.22034/law.2019.239824
اجتهاد در موضوعات
ماهیّتشناسی حقوقی
وصیت تملیکی
وقف و هبه
دموکراسی حقوق خصوصی
احسان
هیوا
عبدالکریمی
hiva.abdolkarimi@gmail.com
1
دانش آموخته حقوق خصوصی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی تهران، وکیل پایه یک دادگستری (عضو کانون وکلای دادگستری مرکز) و پژوهشگر مرکز پژوهشی دانشنامههای حقوقی علامه
LEAD_AUTHOR
1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، صد مقاله در روش تحقیق علم حقوق، چاپ اول تهران، گنج دانش.
1
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فرهنگ عناصرشناسی، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
2
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فلسفه اعلی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
3
4. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فن استدلال، منطق حقوق اسلام، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، مسائل منطق حقوق و منطق موازنه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1384)، وصیّت، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، سیستمشناسی در علم حقوق، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اندیشه و ارتقاء، تهران، چاپ اول، گنج دانش.
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، روش جدید در مقدمه عمومی علم حقوق، تهران، چاپ اول، گنج دانش.
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، فلسفه حقوق مدنی، جلد اول، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
11
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1390)، فلسفه حقوق مدنی، جلد دوم، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
12
13. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق، جلد اول، چاپ دوم، تهران، گنج دانش.
13
14. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق، جلد پنجم، تهران، چاپ دوم، گنج دانش.
14
15. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق، جلد چهارم، تهران، چاپ دوم، گنج دانش.
15
16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، الفارق، جلد دوم، تهران، چاپ دوم، گنج دانش.
16
17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1391)، دانشنامه حقوقی، جلد سوم، چاپ ششم، تهران، گنج دانش.
17
18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، چاپ پنجم، تهران، گنج دانش.
18
19. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1393)، قوه قدسیه، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
19
20. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1397)، علم موضوعشناسی، فقه الموضوعات، چاپ اول، تهران، گنج دانش.
20
21. کاتوزیان، ناصر، (1387)، ایقاع، چاپ چهارم، میزان.
21
ORIGINAL_ARTICLE
نگاهی به بازتنظیم اجماع در رسالۀ اجماعیه استاد جعفری لنگرودی
در این مقاله ارزیابی پژوهشگران از رساله اجماعیه استاد جعفری لنگرودی ارائه میشود. محتوای مقاله دارای دو قسمت اصلی است. در قسمت اصلی که بخش عمده محتوای مقاله را به خود اختصاص داده است، توصیف و گزارشی ارائه میشود از ابتکارات و نوآوریهای نویسنده در رسالة مذکور. در قسمت دوم و پایانی تاملات پژوهشگران نسبت به برخی نقطه نظرات وی مطرح شده است. در قسمت اول توضیح داده میشود که بازتنظیم مباحث علمی چه اهمیت و ضرورتی دارد و بازتنظیم اهداف و روش طرح مسئله چگونه موجب توسعه علمی و یافتههای جدید میشود. همچنین بازتنظیم و تغییرات سرفصلهای مباحث اجماع توسط استاد جعفری لنگرودی تبیین میشود. در ادامه مجموعة نوآوریها و خلاقیتهای علمی ایشان در رسالة مزبور شناسایی و گزارش میشود. اهم این نوآوریها عبارتند از 1. نوآوری در تعریف اجماع به روش عناصرشناسی 2. نوآوری در ابداع مفاهیم و واژگان تخصصی نظیر تراکم فتوا 3. نوآوری در روابط میان مفاهیم علمی 4. نوآوری در نحوه تجزیه و تحلیل ادعای اجماع 5. نوآوری در طرح سؤالهای جدید و نوپیدایی که از محتوای این رساله قابل شناسایی است 6. نوآوری در تمثیلدر قسمت دوم نقدها و تاملاتی که به نظر پژوهشگران در برخی از نظرات وی قابل طرح است ارائه شده است. اهم این تاملات عبارتند از 1. ایراد ایشان به عدم نگارش رسالة مستقل اجماع در کتب فقهی 2. تامل در تعریف اجماع به اتفاق اکثر 3. تامل در ادعای عدم توجه به تفکیک اجماع مسامحی از اجماع دقیق و کامل 4. تردید در وجود ابهام نسبت به مرزهای معنایی شهرت و قول اکثر و اجماع
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239842_b491803711ba643ac304c33172dcca51.pdf
2019-12-22
396
412
10.22034/law.2019.239842
استاد جعفری لنگرودی
اجماع
نوآوری
تعریف اجماع
فقه
اصول فقه
مصطفی
محمدپور مطلق
purmotlagh1372@gmail.com
1
دانش آموخته سطح 3 حوزه علمیه قم
LEAD_AUTHOR
محمد جواد
درویش زاده
mj.darvishzadeh.k@gmail.com
2
دانش آموخته سطح 3 حوزه علمیه مروی و دانشجوی کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
الف- منابع فارسی:
1
1. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، الفارق، گنج دانش.
2
2. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، علم حقوق در گذر تاریخ، گنج دانش.
3
3. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1382)، فرهنگ عناصرشناسی، گنج دانش.
4
4. حری عباس، (1384)، روششناسی تحقیق در کتابداری و اطلاع رسانی، اطلاعشناسی، شماره 7 و8.
5
5. رنجبر، رضا، وکیل زاده، رحیم، (1389)، تأملی در مسألة سکوت شارع، مجله مبانی فقهی حقوق 6. اسلامی، پاییز و زمستان، شماره 6.
6
7. سروش، عبدالکریم، (1393)، قبض و بسط تئوریک شریعت، موسسه فرهنگی صراط.
7
8. گرجی، ابوالقاسم، (1379)، تاریخ فقه و فقها، سمت.
8
9. محقق داماد مصطفی، (1364)، قواعد فقه، مرکز نشر علوم اسلامی.
9
ب- منابع عربی:
10
10. ابن ادریس، محمد، (1423ق)، کتاب الام شافعی،، جلد اول، دار الکتب العلمیه.
11
11. ارسطو، (1980م)، منطق، ج۱، ترجمه عبدالرحمان، بدوی، بیروت.
12
12. انصاری، مرتضی، (1416ق)، فراید الاصول، جامعه مدرسین.
13
13. آشتیانی، محمد حسن، (1429ق)، بحر الفواید، موسسه التاریخ العربی، جلد دوم.
14
14. بجنوردی، حسن، (1380)، منتهی الاصول، موسسه عروج.
15
15. بشری، ربانی، گلپایگانی، علی، (1375)، روابط متقابل معرفتهای کیهان اندیشه، شماره 65.
16
16. تبریزی، موسی، (1369ق) اوثق الوسایل، چاپ کتبی نجفی.
17
17. تهرانی، شیخ آقا بزرگ، (1403ق)، الذریعه الی تصانیف الشیعه، اسماعیلیان.
18
18. حایری یزدی، عبدالکریم، (1418ق)، دررالفواید، موسسه النشر الاسلامی.
19
19. خویی، ابوالقاسم، (1422ق)، مصباح الاصول، موسسه احیاء آثار امام خویی.
20
20. سبحانی، جعفر، (1383ق)، أصول الفقه المقارن فیما لا نصّ فیه.
21
21. سبحانی، جعفر، (1414ق)، المحصول فی علم الاصول، موسسه امام صادق.
22
22. شیرازی، سید محمد، (1385)، ایصال الطالب، اعلمی.
23
23. صدر، سید محمد باقر، (1366)، مباحث الاصول، مکتب الاعلام الاسلامی.
24
24. صدر، سیدمحمد باقر، (1417ق)، بحوث فی علم الاصول، الدار الاسلامیه.
25
25. عاملی، سید جواد، (بی تا)، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، دار احیاءالتراث العربی.
26
26. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1380)، تهذیب الوصول الی علم الاصول، موسسه الامامعلی علیهالسلام.
27
27. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1404ق)، مبادی الوصول الی علم الاصول، المطبعه العلمیه.
28
28. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1414ق)، تذکره الفقهاء، موسسه آل البیت.
29
29. علامه حلی، حسن بن یوسف، (1425ق)، نهایه الوصول الی علم الاصول، موسسه الامام الصادق علیهالسلام.
30
30. کاشف الغطاء احمد بن علی، (1423ق)، سفینة النجاة و مشکاة الهدى و مصباح السعادات، موسسه کاشف الغطاء.
31
31. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الانوار الجامعه لدررالاخبار، دار احیاءالتراث العربی.
32
32. مظفر، محمد حسین، (1366)، المنطق، جامعه مدرسین.
33
33. نراقی، محمد مهدی، (1388)، انیس المجتهدین فی علم الأصول، بوستان کتاب.
34
ORIGINAL_ARTICLE
شرط تبانی/ بنائی از منظر فقهی، حقوقی با تاکید بر دیدگاه استاد جعفری لنگرودی
شرط از جمله موضوعاتی است که از منظر فقهای امامیه و حقوق ایران همواره از درجة اهمیت و جایگاه بسیار بالائی برخوردار بوده است، به طوری که تاثیرپذیری حقوق مدنی کشور ما از مبانی فقهی، اهمیت و جایگاه خاصی را برای این مسئله ایجاد کرده است. آنچه باید بدان اهتمام داشت، این که شرط با عنایت به اعتبار موعد و زمان اشتراط در عقد به انواع شروط قبل از عقد، ضمن عقد، الحاقی منقسم میگردند. شرط بنایی، به شرطی اطلاق میشود که طرفین قبل از عقد بدان توافق و موافقت حاصل کنند، به طوری که علیرغم عدم تصریح به شرط در ضمن عقد، توافق بر مبنای آن حاصل شده است.لنگرودی در مبسوط در ترمینولوژی شرط تبانی/ بنائی را این چنین تصریح کرده است: (مدنی) تعهدات عاقد در اثنای مقاوله (مذاکرات پیش از عقد) را گویند. نام دیگر آن شرط تبانی است. (ماده 1128 ق.م).اگر قبل از عقد آن تعهد رابکند و عقد را بر پایة آن تعهد ببندد آن را شرط بنائی یا شرط تبانی نامند. البته باید شرطبنائی صراحت کافی را داشته و ارتباطعقد با آن شرط، محرز و مسلم باشد (ماده 1128ق.م). از دیدگاه فقهای متقدم و متاخر امامیه و عامه در خصوص صحیح بودن و یا باطل بودن آن اجماع و اتفاق نظر ملاحظه نمیشود، به طوری که مشهور فقها نظرواعتقاد بر عدم لازم الوفا بودن شرط بنایی داشته اند و عدم تصریح شرط در ضمن عقد و نیز فقد تقارن شرط با عقد را اسباب باطل بودن آن میدانند، در مقابل، عدة قلیل از فقها، شرط بنایی را صحیح میدانند. از طرفی برخی از فقهای متاخر شرط بنایی را نافذ میدانند، اما در نظام حقوقی کشور ما نظریة غالب دکترین حقوقی و جامعة حقوقدانان شرط بنایی را نافذ دانستهاند و در ادامه نگاه قانونگذار ما به موضوع، متاثر از دیدگاه غیر مشهور فقها بوده است به طوری که مواد 1113و 1128قانون مدنی، نمونة بارز موادی هستند که شرط مذکور را دارای اعتبار میدانند. البته باید اشاره کرد این مواد علاوه برموضوع نکاح و طلاق در سایر عقود قابل تسری خواهد بود.، در اعتبار شرط تبانی تفاوتی بین عقد نکاح وسایر عقود به نظر نمیرسد، بنابراین، شرط تبانی را باید در سایر عقود نیزجاری و معتبر دانست.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239851_25cb543e6c15d8ff268ebc75194e0c93.pdf
2019-12-22
417
438
10.22034/law.2019.239851
شرط
شرط بنایی/ تبانی
مبانی فقهی
قانون مدنی ج. ا. ا
خسرو
شیرزادی
kh.shirzadi2014@gmail.om
1
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی (نویسنده مسئول)
LEAD_AUTHOR
علیرضا
مظلوم رهنی
dr.mazloom14@yahoo.com
2
دکترای حقوق خصوصی (استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس)
AUTHOR
حمید
داودپور
3
دانشجوی دکتری حقوق خصوصی
AUTHOR
1. ابن منظور، محمد بن مکرم، (1408 ه. ق)، لسان العرب، بیروت، دارالفکر
1
2. امامی، سید حسن، حقوق مدنی، اسلامیه
2
3. انصاری-مرتضی، (1420)، المکاسب، قم، مؤسسه باقری
3
4. تقریر بحث النائینی، للخوانساری، (1418) منیه الطالب، ج2، مؤسسة النشر الإسلامی التابع لجماعة المدرسین بقم المشرفة
4
5. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1389)، وسیط در ترمینولوژی حقوق، گنج دانش
5
6. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، مبسوط در ترمینولوژی حقوق، جلدسوم، گنج دانش
6
7. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، الفارق دائرهالمعارف عمومی حقوق جلد سوم، گنج دانش
7
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1386)، دوره متوسط حقوق مدنی (حقوق خانواده)، گنج دانش
8
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، اساس در قوانین مدنی (المدونه)، گنج دانش
9
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1387)، تاثیر اراده در حقوق مدنی، گنج دانش
10
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1389)، دوره حقوق مدنی، حقوق تعهدات، گنج دانش
11
12. الحسینی المراغی، میر عبدالفتاح، (1297) العناوین، موسسه النشر الاسلامی، الطبعه الاولی
12
13. حیدری، محمد علی و شریعتزاده، میترا، (1393) شرط تبانی از دیدگاه فقه امامیه و حقوق مدنی، دو فصلنامه علمی - اختصاصی معارف فقه علوی، سال اول، شماره اول، پاییز و زمستان
13
14. شهیدی، مهدی، (1387)، حقوق مدنی: شروط ضمن عقد، جلد چهارم، چاپ اول، مجد
14
15. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، (1376) حاشیه المکاسب، قم، اسماعیلیان
15
16. علامه حلی، (1375) تذکره الفقهاء
16
17. فیروز آبادی، ابوطاهرمجدالدین محمدبن یعقوب، (1341)، القاموس المحیط، بیروت، دارالاحیاء الثراث العربی
17
18. محقق داماد، سید مصطفی، (1388)، نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلام، مرکز نشر علوم اسلامی
18
19.واثقی، محسن، (1391)، مقاله بررسی تطبیقی صحت و بطلان شرط بنایی در حقوق اسلام و ایران، فصلنامه پژوهش، سال هشتم، شماره بیست و نهم، پاییز
19
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین و تحلیل دلائل عقد یا ایقاع بودن وصیت تملیکی در فقه و حقوق با محوریت نظر استاد جعفری لنگرودی
در فقه و حقوق اسلامی برای تفکیک و شناخت عقد از ایقاع تعاریف روشن و معینی ارائه شده است اما در برخی اعمال حقوقی بین فقها و حقوقدانان بهخاطر وجود شباهتهایی اختلاف نظر وجود دارد، وصیت تملیکی که تملیک عین یا منفعت توسط موصی بعد از مرگش به فرد دیگر به طور مجانی است یکی از مباحث حقوقی است که از زمانهای گذشته تا کنون در آن اختلاف دیده میشود، بهطوریکه برخی ماهیت عقدی آن را قبول دارند، برخی دیگر با رد دلائل گروه اول ماهیت ایقاعی وصیت تملیکی را پذیرفتهاند هر چند هر دو نظر دلائل خود را دارند اما با توجه به عنوان مقاله که بررسی عقد یا ایقاعی بودن وصیت تملیکی با محوریت نظر استاد جعفری لنگرودی است سعی شده است دلائل و استدلال هر دو گروه مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد تا ضمن آشنا شدن با مبانی هر دو گروه، بتوان با تحلیل درست به نتیجة مطلوب نیز دست یافت که بیشتر نظر به ایقاعی بودن وصیت تملیکی است که مورد قبول وی است.
https://jcl.illrc.ac.ir/article_239841_2ae9c614b02fd7641b96dcda55ccfe74.pdf
2019-12-22
439
455
10.22034/law.2019.239841
وصیت تملیکی
عقد
ایقاع
حقوق مدنی
فهیمه
ملک زاده
malek900@gmail.com
1
استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه آزاد تهران شمال
LEAD_AUTHOR
محمد علی
انصاری چمرودی
m110.ansari@chmali.ir
2
دانشجوی دکتری فقه ومبانی حقوق اسلامی دانشگاه آزاد تهران شمال
AUTHOR
منابع و مآخذ:
1
1. ابن منظور، (1408ق)، لسان العرب، جلد 15، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، بیروت.
2
2. امامی، سید حسن، (1366)، حقوق مدنی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، چاپ چهارم.
3
3. انصاری، مرتضی، (1389)، الوصایا و المواریث، قم، مجمع الفکر الاسلامی (چاپ کنگره)، چاپ چهارم.
4
4. انصاری، مرتضی، (1428)، المکاسب، قم، جلد سوم، مجمع الفکر الاسلامی (چاپ کنگره)، چاپ هفتم.
5
5. بحرانی، یوسف، (1363)، حدائق الناضره فی احکامالعتره الطاهره، قم، جلد 22، موسسه النشرالاسلامیه.
6
6. الجبعی العاملی، زین الدین بن علی- شهید ثانی، (1421ق)، الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، چاپ یازدهم، قم.
7
7. الجعبی العاملی، زین الدین بن علی، (1425ق)، مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام، قم، جلد ششم، موسسه معارف اسلامی، چاپ سوم.
8
8. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1350)، حقوق مدنی- وصیت، تهران، ابن سینا.
9
9. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1367)، ترمینولوژی حقوق، گنج دانش، چاپ دوم، تهران.
10
10. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1370)، وصیت- ارث، تهران، دانشگاه تهران.
11
11. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1388)، دائرهالمعارف حقوق مدنی و تجارت، تهران، چاپ اول، گنج دانش.
12
12. جعفری لنگرودی، محمدجعفر، (1392)، تأثیر اراده در حقوق مدنی، تهران، چاپ سوم، گنج دانش.
13
13. حسن بن یوسف (علامه حلی)، (1393)، تذکره الفقهاء، قم، چاپ اول، آل البیت علیهم السلام.
14
14. حسینی العاملی، محمد جواد، (1418ق)، مفتاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه، بیروت، جلد 19، دار التراث، چاپ اول.
15
15. حسینی روحانی، محمد صادق، (1412ق)، فقه الصادق، قم، جلد دوم، مطبعه العلمیه، چاپ اول.
16
16. حلی، جعفر بن حسن، (1431ق)، شرائع الاسلام، فقاهت، چاپ سوم، قم.
17
17. راغب اصفهانی، (1376)، معجم مفردات الفاظ قرآن، مرتضوی، چاپ دوم، تهران.
18
18. شهیدی، مهدی، (1393)، حقوق مدنی تشکیل قرار دادها و تعهدات، تهران، جلد اول، مجد، چاپ دهم.
19
19. طباطبایی حکیم، محسن، (1391)، مستمسک العروه الوثقی، احیاء تراث العربی، چاپ چهارم، بیروت.
20
20. طباطبایی یزدی، محمد کاظم، (1358)، العروه الوثقی، تهران، جلد دوم، مکتبه العلمیه الاسلامیه، چاپ اول.
21
21. طوسی، محمد بن حسن، (1438ق)، المبسوط، مؤسسه النشر الاسلامیه جامعه مدرسین قم، چاپ سوم، قم
22
22. الفیومی، احمد بن محمد، (1425ق)، المصباح المنیر، هجرت، چاپ سوم، قم.
23
23. کاتوزیان، ناصر، (1381)، وصیت در حقوق مدنی ایران، (رساله دکتری)، تهران، دانشگاه تهران.
24
24. کاتوزیان، ناصر، (1382)، عقود معین، تهران، میزان.
25
25. کاتوزیان، ناصر، (1387)، ایقاع، میزان، چاپ هشتم، تهران.
26
26. کاتوزیان، ناصر، (1395)، قواعد عمومی قرار دادها، تهران، چاپ سیزدهم، شرکت سهامی انتشار.
27
27. کرکی، علی بن حسین، (1411ق)، جامع المقاصد فی شرح القواعد، قم، جلد10، موسسه آل البیت لاحیاء التراث، چاپ اول.
28
28. محقق داماد، سید مصطفی، (1394)، تحلیل فقهی و حقوقی وصیت، تهران، چاپ پنجم، علوم اسلامی.
29
29. محمد بن مکی- شهید اول، (1421ق)، اللمعه الدمشقیه، چاپ یازدهم، قم.
30
30. محمد بن مکی- شهید اول، [بیتا]، القواعد و الفوائد، قم، جلد دوم، کتابفروشی مفید، چاپ اول.
31
31. محمد بن مکی- شهید اول، [بیتا]، شرح لمعه، جلد دوم.
32
32. منصور، جهانگیر، (1392)، قانون مدنی، تهران، دیدار، چاپ صدوسوم.
33
33. مؤسسه دائرهالمعارف الفقه الاسلامی، (1431ق)، مؤسسه الفقه الاسلامی، چاپ اول، قم.
34
34. نجفی، محمد حسن، (1981)، جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم، بیروت.
35
35. نجفی، محمد حسین، (1981)، جواهر الکلام، دار احیار التراث العربی، چاپ 7، بیروت.
36